“Davacı Buzul Spor Org. Teks. Rek. Gıda. Tic. Ltd. Şti. vekili ... tarafından; müvekkili şirketçe eğlence merkezi olarak işletilen iş yerinden dolayı 2013/12, 2014/1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 dönemleri için tarh edilen eğlence vergisini içeren 16/07/2014 tarih ve 1/5152 sayılı, 20/08/2014 tarih ve 1/5213 sayılı ihbarnamelerin iptaline karar verilmesi istemiyle Selçuklu Belediye Başkanlığına karşı açılan davada; Konya Vergi Mahkemesi’nce davanın kabulüne, uyuşmazlık konusu eğlence vergilerinin kaldırılmasına ilişkin 09/01/2015 günlü ve E:2014/1599, K:2015/17 sayılı kararın itirazen incelenerek bozulmasına karar verilmesinin davalı idare vekili tarafından istenilmesi üzerine işin gereği görüşüldü;
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, belediye gelirlerini dört ayrı kısımda düzenlemiştir. Birinci Kısım, vergileri; ikinci Kısım, harçları; Üçüncü Kısım, harcamalara katılma paylarını kapsamaktadır. Yasa’nın Dördüncü Kısmı ise vergi ve harç tarifelerinin tespitine ilişkin düzenlemeleri de içeren çeşitli hükümlere ayrılmıştır.
Vergiler, harçlar ve katılma paylarından oluşan belediye gelirlerinden harcamalara katılma payları, hizmetler dolayısıyla yapılan giderlerin tamamı üzeriden ve Yasa’nın Üçüncü Kısmında öngörülen yöntem ve esaslara göre tahakkuk ettirildiğinden belli tarifeye göre alınan belediye gelirleri, vergi ve harçlardan oluşmaktadır.
2464 sayılı Kanun’un eğlence vergisinin nispet ve miktarlarının düzenlendiği 21. maddesinin 1. fıkrasının (III) numaralı bendinde biletle girilmesi zorunlu olmayan eğlence yerlerinden alınacak verginin en alt ve en üst sınırları belirlenmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan; bahse konu Kanun’un 96. maddesinin (A) fıkrasında; “(Değişik: 24/5/2013-6487/16 md.) Bakanlar Kurulu, bu Kanunda en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harçların tarifelerini belediye grupları itibarıyla tayin ve tespit eder.
(Ek paragraf: 26/2/2014-6527/5 md.) Ancak, bu Kanunun 15 inci maddesinde, 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde, 56 ncı maddesinde, 60 ıncı maddesinde ve 84 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan maktu vergi ve harç tarifeleri, Kanunda belirtilen en alt ve en üst sınırları aşmamak şartıyla mahallin çeşitli semtleri arasındaki sosyal ve ekonomik farklılıklar göz önünde tutularak ilgili belediye meclislerinin önerisi, İçişleri Bakanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tespit edilir. Tespit edilen bu tutarlar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Bu şekilde hesaplanan miktar ve tutarların, virgülden sonraki iki hanesi dikkate alınarak uygulanır. Şu kadar ki, bu miktar ve tutarlar ilgili tarifeler için belirlenen en çok tutarı aşamaz. Bu uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
01/03/2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6527 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle 2464 sayılı Kanun’a eklenen geçici 7. maddede; “2013 yılında uygulanmak üzere belediye meclislerince belirlenmiş olan; bu Kanunun 15 inci maddesinde, 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde, 56 ncı maddesinde, 60 ıncı maddesinde ve 84 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan maktu vergi ve harç tarifeleri, Kanun’un 96 ncı maddesinin (A) fıkrasının ikinci paragrafı gereğince Bakanlar Kurulunca tespit edilecek karar yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devam edilir.” kuralına yer verilmiş bulunmaktadır.
Davacı şirkete ait eğlence merkezinin biletle girilmesi zorunlu olmayan nitelikte bir iş yeri olduğunun anlaşılması nedeniyle dava konusu işlem tarihi itibariyle istenilen eğlence vergisinin; 2464 sayılı Belediye Kanunu’nun 21. maddesinin 1. fıkrasının 3. bendi ile geçici 7. madde hükmü dikkate alınarak uyuşmazlığın çözümlenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmaktadır.
Anayasa’nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında, “hukuk devleti”ne yer verilmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin birçok kararında belirtildiği gibi hukuk devleti, bütün işlem ve eylemlerinin hukuk kurallarına uygunluğunu başlıca geçerlik koşulu bilen, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurmayı amaçlayan ve bunu geliştirerek sürdüren, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, insan haklarına saygı duyarak bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, Anayasa ve hukuk kurallarına bağlılığa özen gösteren, yargı denetimine açık olan yasaların üstünde yasa koyucunun da bozamayacağı temel hukuk ilkeleri ile Anayasa’nın bulunduğu bilincinden uzaklaşmayan devlettir.
Anayasa’nın 73. maddesinde, herkesin kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlü bulunduğu, vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımının, maliye politikasının sosyal amacı olduğu, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı öngörülerek Anayasa’nın 2. maddesinde nitelikleri belirtilen hukuk devleti ilkesi vergilendirme ilkeleri yönünden somut biçimde dile getirilmiştir.
Söz konusu maddenin dördüncü fıkrasında ise, ‘vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir’. denilmektedir. Buna göre, Bakanlar Kurulu, yasanın belirttiği alt ve üst sınırlar içinde değişiklik yapabilecek, ancak bu sınırları aşacak biçimde herhangi bir düzenleme getiremeyecektir. Bakanlar Kurulu’na verilen bu yetki istisnai bir yetkidir. Vergilendirmede esas kural, vergilerin kanunla konulup, kaldırılması ve değiştirilmesidir. Dolayısıyla bu konularda yukarı ve aşağı sınırları belirleme yetkisi kanun koyucuya aittir. Bu sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi ise kanunun öngörmesi koşuluyla ancak Bakanlar Kurulu’na verilebilir.
Yukarıda aktarılan Anayasa hükmünden anlaşılacağı üzere kanun koyucunun belirlemiş olduğu alt ve üst sınırlar içerisinde değişiklik yapma yetkisi Bakanlar Kurulu’na verilmiş olmasına rağmen itiraza konu edilen 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 6527 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle eklenen geçici 7. maddesinde, aynı Kanun’un 96. maddesinin (A) fıkrasında öngörülen vergi tarifesi Bakanlar Kurulu’nca belirleninceye kadar 2013 yılında Belediye Meclislerince uygulanmak üzere belirlenen vergi ve harç tarifelerinin uygulanmasına devam edileceği kurala bağlanmıştır.
Bu durumda, 6527 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle 2464 sayılı Kanun’a eklenen geçici 7. maddede yer alan “21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde” ibaresinin Anayasa’nın 2. ve 73. maddesine aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Açıklanan nedenlerle; yukarıda belirtilen 2464 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinin “21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde” ibaresinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasına, Anayasa’nın 152. Maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca davanın geri bırakılmasına, dosyada bulunan belgelerin onaylı bir suretinin Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesine 12/11/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı : 2016/4
Karar Sayısı : 2016/4
Karar Tarihi : 28.1.2016
R.G. Tarih-Sayı : Tebliğ edildi.
İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN: Konya Bölge İdare Mahkemesi
İTİRAZIN KONUSU: 26.5.1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'na, 26.2.2014 tarihli ve 6527 sayılı Kanun'un 6. maddesiyle eklenen geçici 7. maddede yer alan ".21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde." ibaresinin, Anayasa'nın 2. ve 73. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi talebidir.
OLAY: Eğlence vergisini içeren ihbarnamelerin iptali talebiyle açılan davanın kabulüne ilişkin karara, davalı Belediye Başkanlığı tarafından itiraz edilmesi üzerine itiraz konusu kuralın Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varan Mahkeme, iptali için başvurmuştur.
I- İPTALİ İSTENİLEN KANUN HÜKMÜ
2464 sayılı Kanun'un itiraz konusu ibarenin de yer aldığı geçici 7. maddesi şöyledir:
"2013 yılında uygulanmak üzere belediye meclislerince belirlenmiş olan; bu Kanunun 15 inci maddesinde, 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde, 56 ncı maddesinde, 60 ıncı maddesinde ve 84 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan maktu vergi ve harç tarifeleri, Kanunun 96 ncı maddesinin (A) fıkrasının ikinci paragrafı gereğince Bakanlar Kurulunca tespit edilecek karar yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devam edilir."
II- İLK İNCELEME
1. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca yapılan ilk inceleme toplantısında, başvuru kararı ve ekleri, Raportör Cengiz ERTEN tarafından hazırlanan ilk inceleme raporu, itiraz konusu kanun hükmü, dayanılan Anayasa kuralları ile bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
2. Anayasa'nın "Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi" başlıklı 152. maddesinin son fıkrasında, "Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği red kararının Resmi Gazetede yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz."; 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 41. maddesinin (1) numaralı fıkrasında ise "Mahkemenin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmî Gazetede yayımlanmasından itibaren on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla itiraz başvurusu yapılamaz." hükümlerine yer verilmiştir.
3. 2464 sayılı Kanun'a 6527 sayılı Kanun'un 6. maddesiyle eklenen geçici 7. maddesine yönelik iptal talebi, Anayasa Mahkemesinin 11.9.2014 tarihli ve E.2014/72, K.2014/141 sayılı kararıyla Anayasa'ya aykırı olmadığı gerekçesi ile esastan reddedilmiş ve bu karar 10.1.2015 tarihli, 29232 sayılıResmî Gazete'de yayımlanmıştır.
4. Anayasa Mahkemesince işin esasına girilerek reddedilen kural hakkında yeni bir başvurunun yapılabilmesi için, önceki kararın Resmî Gazete'de yayımlandığı 10.1.2015 tarihinden başlayarak geçmesi gereken on yıllık süre henüz dolmamıştır.
5. Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kurala ilişkin iptal talebinin, Anayasa'nın 152. maddesinin son fıkrası ve 6216 sayılı Kanun'un 41. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereğince esas incelemeye geçilmeksizin reddi gerekir.
III- HÜKÜM
26.5.1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'na, 26.2.2014 tarihli ve 6527 sayılı Kanun'un 6. maddesiyle eklenen geçici 7. maddede yer alan ".21 inci maddesinin birinci fıkrasının (III) numaralı bendinde." ibaresinin iptaline karar verilmesi talebiyle yapılan itiraz başvurusunun, Anayasa'nın 152. maddesinin son fıkrası ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 41. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereğince REDDİNE, 28.1.2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkanvekili
Burhan ÜSTÜN
Engin YILDIRIM
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
Serruh KALELİ
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
Recep KÖMÜRCÜ
Alparslan ALTAN
Nuri NECİPOĞLU
Celal Mümtaz AKINCI
Erdal TERCAN
M. Emin KUZ
Hasan Tahsin GÖKCAN
Kadir ÖZKAYA
Rıdvan GÜLEÇ