ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

 

 

Esas Sayısı:2011/85

Karar Sayısı:2012/109

Karar Günü:18.7.2012

R.G. Tarih-Sayı:25.05.2013-28657

 

İPTAL DAVASINI AÇAN : Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri M. Akif HAMZAÇEBİ, Muharrem İNCE ile birlikte 116 milletvekili

İPTAL DAVASININ KONUSU : 3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin;

1- Tümünün ve ayrı ayrı tüm maddeleri ile eklerinin,

2- Tümünün ve ayrı ayrı 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 15., 16., 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24., 25., 26., 27., 28., 29., 30., 31., 32., 33., 34., 35., 36., 37., 38., Geçici 1., Geçici 2., Geçici 3., Geçici 4., Geçici 5., 39. ve 40. maddeleri ile eki (I) ve (II) Sayılı Cetvellerin,

 3- 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendinin 'Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri ile Dahilde İşleme Rejimi konularında Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirmek.' bölümünün,

4- 15. maddesinin (3) numaralı fıkrasının,

5- 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarının,

6- 35. maddesinin (1) numaralı fıkrasında yer alan ''Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanı'' ibaresinin,

7- 37. maddesinin (2) numaralı fıkrasının birinci, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci cümleleri ile dokuzuncu cümlesinin ''Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde'' bölümünün,

 

Anayasa'nın Başlangıç'ı ile 2., 6., 7., 8., 91., 112., 123., 128. ve 135. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptallerine ve iptal davası sonuçlanıncaya kadar yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmesi istemidir.

 

II- YASA METİNLERİ

A- İptali İstenen Kanun Hükmünde Kararname Kuralları

 

3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin içerikleri itibariyle iptali istenen kuralları da içeren maddeleri, eki (I) ve (II) Sayılı Cetvelleri ile (1) ve (2) Sayılı Listeleri şöyledir:

 

'Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı, Ekonomi Bakanlığının kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemektir.

 

Görevler

MADDE 2- (1) Ekonomi Bakanlığının görevleri şunlardır:

 

a) Dış ticaret hizmetlerine ilişkin ana hedef ve politikaların belirlenmesine yardımcı olmak ve belirlenen dış ticaret politikasını geliştirmek ve yürütmek.

 

b) Ekonomik faaliyetlerin dış ticarete dönük yapılandırılması için gerekli tedbirleri almak, uygulamak ve bu tedbirlerin ilgili kamu ve özel kurum ve kuruluşlarca uygulanmasının ve koordinasyonunun sağlanması konusunda çalışmalar yürütmek.

 

c) Dış ticaretin ülke ekonomisi yararına yapılması amacıyla ürün ve yurtdışı müteahhitlik dâhil uluslararası hizmet ticaretine ilişkin gerekli her türlü tedbiri almak.

 

ç) Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetki ve görevlerin kullanımında dış ticarete dair politikaların uygulanmasına ilişkin esasları düzenlemek ve koordine etmek.

 

d) Dünya ticaretinden alınan payın artırılmasını ve sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak üzere ihracatın pazar ve ürün çeşitliliğini genişletmeye yönelik gerekli tedbirleri almak ve buna yönelik destek yöntemlerini geliştirmek ve uygulamak.

 

e) İthalatın ülke ekonomisinin yararına gerçekleştirilmesi ve yerli sanayinin korunması ile ilgili gerekli tedbirleri almak ve ticaret politikası savunma araçlarını uygulamak.

 

f) Diğer kurum ve kuruluşların dış ticaret politikasını etkileyen faaliyet, temas ve düzenlemelerinin, genel dış ticaret politikasına uygunluğunu sağlamak, ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği halinde söz konusu faaliyet, temas ve düzenlemelerin koordinasyonunu ve yürütülmesini temin etmek.

 

g) Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlarla olan ikili, bölgesel ve çok taraflı ticarî ve ekonomik ilişkilerini düzenlemek, yürütmek ve bu konularda ilgili mevzuatı çerçevesinde anlaşmalar yapmak, uluslararası kuruluşların Bakanlığın yetki ve görev alanına giren konulardaki çalışmalarını takip etmek ve bu konularda görüş oluşturmak.

 

ğ) Ülke kalkınmasında yabancı sermayeden beklenen katkıları sağlamak ve yönlendirmek amacıyla gerekli tedbirleri almak.

 

h) Yatırım teşviklerinin ülke ekonomisi yararına etkin bir şekilde düzenlenmesini temin amacıyla ihtiyaç duyulan mevzuatı hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek, değerlendirmek ve gerekli tedbirleri almak.

 

ı) Dış ticarete konu ürünlerin güvenli, mevzuata ve standartlara uygun olmasını sağlamak, bu amaçla ithalatta ve ihracatta denetim yapmak ve yaptırmak, ticarette teknik engellerin önlenmesine ilişkin çalışmalar yürütmek, ürün güvenliği, teknik düzenlemeler ve denetimlere dair mevzuat, politika ve uygulamaları koordine etmek.

 

i) Dış ticarete dair konularda Avrupa Birliği ile ilişkileri ve uyum çalışmalarını yürütmek.

 

j) Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerine ilişkin çalışmaları yürütmek.

 

k) Mevzuatla Bakanlığa verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak.

 

Teşkilat

MADDE 3- (1) Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarından oluşur.

 

(2) Bakanlık merkez teşkilatı ekli (I) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

 

Bakan

MADDE 4- (1) Bakanlığın en üst amiri olan Bakan, Bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden Başbakana karşı sorumlu olup aşağıdaki görev, yetki ve sorumluluklara sahiptir:

 

a) Bakanlığı Anayasaya, kanunlara, hükümet programına ve Bakanlar Kurulunca belirlenen politika ve stratejilere uygun olarak yönetmek.

 

b) Bakanlığın görev alanına giren hususlarda politika ve stratejiler geliştirmek, bunlara uygun olarak yıllık amaç ve hedefler oluşturmak, performans ölçütleri belirlemek, Bakanlık bütçesini hazırlamak, gerekli kanunî ve idarî düzenleme çalışmalarını yapmak, belirlenen stratejiler, amaçlar ve performans ölçütleri doğrultusunda uygulamayı koordine etmek, izlemek ve değerlendirmek.

 

c) Bakanlık faaliyetlerini ve işlemlerini denetlemek, yönetim sistemlerini gözden geçirmek, teşkilat yapısı ve yönetim süreçlerinin etkililiğini gözetmek ve yönetimin geliştirilmesini sağlamak.

 

ç) Faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

 

Müsteşar ve Müsteşar Yardımcıları

MADDE 5- (1) Müsteşar, Bakandan sonra gelen en üst düzey kamu görevlisi olup Bakanlık hizmetlerini, Bakan adına ve onun emir ve yönlendirmesi doğrultusunda, mevzuat hükümlerine, Bakanlığın amaç ve politikalarına, stratejik planına uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla, Bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar. Müsteşar bu hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur.

 

(2) Müsteşara yardımcı olmak üzere üç Müsteşar Yardımcısı görevlendirilebilir.

 

Hizmet birimleri

MADDE 6- (1) Bakanlığın hizmet birimleri şunlardır:

a) İhracat Genel Müdürlüğü.

b) İthalat Genel Müdürlüğü.

c) Anlaşmalar Genel Müdürlüğü.

ç) Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü.

d) Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü.

e) Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü.

f) Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü.

g) Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü,

ğ) Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı.

h) Hukuk Müşavirliği.

ı) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.

i) Personel Dairesi Başkanlığı.

j) Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,

k) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı.

l) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği,

m) Özel Kalem Müdürlüğü.

 

İhracat Genel Müdürlüğü

MADDE 7- (1) İhracat Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) İhracatın kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar yönünde ülke ekonomisi yararına düzenlenmesini, desteklenmesini ve geliştirilmesini sağlamak.

 

b) Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetkilerin kullanımında ihracata ilişkin politikaların uygulanmasına dair esasları düzenlemek, uygulamalarla ilgili kuruluşlar arasında koordinasyonu temin etmek ve anılan kurumların ihracata ilişkin yeni düzenlemeleri ile ilgili görüş bildirmek.

 

c) İhracatın geliştirilmesi ve yönlendirilmesine ilişkin madde ve ülke bazında gerekli tedbirleri almak ve düzenlemeleri yapmak, ihracatın madde ve ülke bazında geliştirilmesi imkânlarını ve bu imkânlardan azami döviz gelirleri sağlama yollarını araştırmak ve önerilerde bulunmak, ihracatçıları bu konularda eğitmek, ihraç maddelerimize karşı uygulanan kısıtlayıcı tedbirlerin ortadan kaldırılmasına veya iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak.

 

ç) Ülke ihracatında veya Dünya ithalatında öne çıkan pazarları düzenli olarak izlemek; bu pazarları ihracatçılara duyurmak, ihraç potansiyeli arz eden ürün ve ürün gruplarını tespit etmek ve ihracatı bu alanlara yönlendirmek amacı ile gerekli düzenlemeleri yapmak ve oluşumları sağlamak.

 

d) İhracat Rejimi Kararı da dâhil olmak üzere, ihracata dair mevzuatı hazırlamak ve uygulamak, ihracatın desteklenmesi ve yönlendirilmesi konularında gerekli tedbirleri hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirmek.

 

e) İhracata konu tarım ürünlerinin destekleme alım fiyatlarının belirlenmesine yönelik hazırlıkları yapmak ve destekleme stoklarının ihracat yoluyla değerlendirilmesine ilişkin esasları tespit etmek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak.

 

f) İhracata yönelik krediler ve diğer Devlet destekleri ile ilgili olarak madde ve ülke politikalarına ilişkin esasları belirlemek ve ilgili birim ve kuruluşlara iletmek.

 

g) Bağlı muamele ve off-set gibi karşılıklı ticaret uygulamalarının usul ve esaslarını belirlemek.

 

ğ) Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri ile ilgili mevzuatı hazırlamak ve yayımlamak, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerinin çalışmalarına yardımcı olmak, çalışmalarını izlemek ve denetlemek, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri ile Dahilde İşleme Rejimi konularında Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirmek.

 

h) Ülke ihracatının geliştirilmesini teminen ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla yurtiçinde ve yurtdışında ticaret ve alım heyetleri, konferans, seminer ve benzeri organizasyonları düzenlemek, yurtdışı fuar ve sergi düzenlenmesine ilişkin esasları belirlemek ve uygulamak.

 

ı) Sınır ve kıyı ticareti ile ilgili düzenlemeleri yapmak, kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar yönünden ihracatın; ihracat ve ithalat politikalarının hedefleri de gözetilerek teşvik ve yönlendirilmesi konularında öngörülen ihracatı teşvik tedbirlerini hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirerek gerekli tedbirleri almak, ihracatı teşvik kararları ve bu kararlara istinaden ilgili mevzuatı düzenlemek, ihracat projelerini değerlendirerek uygun görülenleri İhracatı Teşvik Belgesine bağlamak, uygulamada çıkan ihtilaflarda ilgili kuruluşlara görüş vermek, ihracatı teşvik belgesi şart ve niteliklerine aykırı davrananlara gerekli müeyyideleri uygulamak.

 

i) İhracatın desteklenmesine ve ihraç ürünlerinin ülke ve pazarlarının çeşitlendirilmesini sağlamaya yönelik olarak markalaşma ve kümeleşme faaliyetleri, Ar-Ge ve teknoloji geliştirme, elektronik ticaret, yurtdışı pazarlara giriş, yurtiçi ve yurtdışı uluslararası fuarlara katılım, organizasyon ve benzeri her türlü destek programlarını hazırlamak, uygulamak, diğer kurum ve kuruluşlar eliyle uygulanmasını sağlamak.

 

j) İhracatın desteklenmesi amacıyla, uluslararası uygulamalar da dikkate alınarak dahilde işleme ve hariçte işleme rejimlerine ilişkin dış ticaret politikalarını belirlemek ve düzenlemeleri yapmak.

 

k) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

İthalat Genel Müdürlüğü

MADDE 8- (1) İthalat Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) İthalatın uluslararası anlaşmalar ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen ilke, hedef ve politikalar çerçevesinde yürütülmesini sağlamak.

 

b) Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetkilerin kullanımında ithalat ile ilgili politikaların uygulanmasına dair esasları düzenlemek ve bu kurumların ithalata ilişkin düzenlemeleri ile ilgili görüş bildirmek.

 

c) İthalat Rejimi Kararı da dâhil olmak üzere ithalata dair mevzuatı hazırlamak, madde politikalarını teklif etmek, uygulamak, ithalatla ilgili izinleri ve belgeleri vermek, gelişmeleri takip etmek ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyonu sağlamak.

 

ç) İthalatı iç piyasa ve sanayinin ihtiyaçlarını iç ve dış ekonomik gelişmeleri dikkate alarak izlemek ve ithal mallarına uygulanacak malî yüklere ilişkin hazırlıkları yürütmek ve uygulanmasını sağlamak.

 

d) İthal malların Dünya piyasalarına uygun olarak ithalini sağlayıcı tedbirleri almak, uygulamak ve izlemek.

 

e) Dampinge karşı vergi, sübvansiyona karşı telafi edici vergi ve korunma önlemi gibi ticaret politikası savunma araçları ile ilgili mevzuatı hazırlamak, uygulamak, mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek, ticaret politikası savunma araçlarının etkisini incelemek ve ticaret politikası savunma araçlarının etkisiz kılınmasına ilişkin girişimleri araştırmak, tespit etmek ve gerekli tedbirleri almak.

 

f) İthalat ile ilgili politikaları izlemek, ithalatın her aşamasında gerekli görülecek incelemeleri ve denetimleri yapmak, yaptırmak, önlemleri almak ve bu hususlarla ilgili düzenlemeler yapmak.

 

g) Ticaret politikası savunma araçları ile ilgili ikili ve çok taraflı istişareleri yürütmek ve Dünya Ticaret Örgütü ve diğer ülke uygulamalarını takip etmek, bu uygulamalar nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlıklarda Türkiye'nin menfaatlerini ilgili uluslararası platformlarda savunmak üzere gerekli önlemleri almak.

 

ğ) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

MADDE 9- (1) Anlaşmalar Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) İkili ticarî ve ekonomik konular ile Bakanlığın görev alanına giren diğer konularda uluslararası müzakereleri yürütmek ve bu ilişkilerden kaynaklanan hakların takibi ve yükümlülüklerin ifası amacıyla yurtiçinde ve yurtdışında koordinasyonu sağlamak ve gerektiğinde anlaşma yapmak.

 

b) İki taraflı ekonomik işbirliği anlaşmaları, mal ve hizmet ticaretine yönelik iki taraflı ve bölgesel ticaret, ekonomik, sınai, teknik işbirliği, tercihli ticaret ve benzeri anlaşmaları gerektiğinde ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlamak, müzakereleri yürütmek, imzalamak, anlaşmayı uygulamak, uygulanmasını sağlamak.

 

c) Karma Ekonomik Komisyon, Ortak Komite, Ortaklık Konseyi ve benzeri ikili ticarî ve ekonomik işbirliği platformları vasıtasıyla ikili ve bölgesel ticarî ve ekonomik işbirliği faaliyetlerini, ilgili kurumlarla koordinasyon halinde yürütmek, izlemek ve gerekli tedbirleri almak, ülkemizin zikredilen nitelikte anlaşması bulunmayan ülkelerle ticarî işbirliğini geliştirmek.

 

ç) İki taraflı ekonomik işbirliği ve ticaret anlaşmaları ve çok taraflı ticaret anlaşmalarının uygulanması ile ilgili mevzuatı hazırlamak, yürürlüğe koymak ve uygulamak.

 

d) Türkiye'nin ticarî ve ekonomik konularda bölgesel örgütlerle ilişkilerinde koordinasyonu sağlamak, müzakerelere katılmak, ticarî anlaşmaları müzakere etmek ve gerektiğinde anlaşmalar hazırlamak.

 

e) Dünya Ticaret Örgütü üyeliğimiz çerçevesinde hak ve yükümlülüklerimizin takibini yapmak, ülke pozisyonunu belirlemek ve Örgüt bünyesindeki müzakerelerde ülkemizi temsil etmek.

 

f) Ürün ve döviz kazandırıcı hizmetler ticaretine yönelik çok taraflı ticaret anlaşmalarını gerektiğinde ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlamak ve müzakereleri yürütmek.

 

g) Bakanlığın görev alanına giren konular ile ilgili olarak uluslararası kuruluşlar nezdinde çalışmalara katılmak, Bakanlığın ilgili birimleri ile işbirliği halinde müzakereleri yürütmek, yürütülmesini sağlamak, koordine etmek ve gerektiğinde ilgili bakanlık ve kuruluşlarla koordinasyonu sağlamak.

 

ğ) Taraf olunan çok taraflı uluslararası anlaşmalara ilişkin değişiklikleri ve uygulamaları Bakanlığın görev alanına giren hususlar itibarıyla izlemek, bunların uygulamaya konulmasını sağlamak, çok taraflı anlaşmaların uygulanmasında karşılaşılan sorunları gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile koordineli olarak çözmek.

 

h) Dış ticaret alanında uluslararası örgütler ve diğer ülke uygulamalarını takip etmek, bu uygulamalar nedeniyle ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklarda Türkiye'nin menfaatlerini ilgili uluslararası platformlarda savunmak üzere gerekli önlemleri almak, bunu teminen gerektiğinde hizmet alımı yapmak ve koordinasyonu sağlamak.

 

ı) Dünya Ticaret Örgütü hukukunu ilgilendiren ulusal ve uluslararası uygulamalara ve Türkiye aleyhine açılan davalara ilişkin savunmanın hazırlanmasını koordine etmek ve yargılama sürecinde ülkemizi temsil etmek.

 

i) Ürün dış ticareti konusuna ilişkin olarak Türk şirketlerinin yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlar karşısındaki hak ve menfaatlerini hukuksal yöntemlerle korumak.

 

j) Bakanlığın görev alanına giren dış temaslarla ilgili protokol faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek.

 

k) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü

MADDE 10- (1) Avrupa Birliği Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlığın görev ve faaliyet alanına giren konularda Avrupa Birliği ile ilişkilerin, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda yürütülmesini sağlamak.

 

b) Avrupa Birliğine yönelik olarak Hükümetçe belirlenen amaçlar çerçevesinde ekonomik ve ticarî ilişkilerde kısa, orta ve uzun vadede uygulanacak politikaların saptanması için gerekli çalışmaları yapmak ve bu konularda uygulama ile ilgili tedbirlerin alınmasını sağlamak ve öneriler hazırlamak.

 

c) Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşması ile bu Anlaşmaya ek anlaşma veya protokollerde Bakanlığın görev alanına giren konular ile ilgili uygulamanın yürütülmesini sağlamak.

 

ç) Ortaklık ilişkisi ve tam üyelik kapsamında dış ticarete ilişkin alanlarda Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmalarını koordine etmek, ilgili ülkeler ve ülke grupları ile Serbest Ticaret Anlaşmalarını ve Ortaklık Anlaşmalarını müzakere etmek, uygulanmasını sağlamak ve izlemek.

 

d) Avrupa Birliği konuları ile ilgili olarak Bakanlığın görev ve faaliyet alanına giren hususlarda Avrupa Birliği ile müzakerelere ilişkin gerekli hazırlıkları yapmak, Avrupa Birliği organları ile gerekli temas ve toplantıları yapmak, Avrupa Birliği-Türkiye Ortaklık organlarında alınan kararlarla ilgili olarak gerekli uyum ve uygulama çalışmalarını yerine getirmek ve Bakanlık birimleri arasında koordinasyonu sağlamak.

 

e) Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki gümrük birliğinin ekonomik ve ticarî etkilerine ilişkin olarak değerlendirmeler ve araştırmalar yapmak ve bu konulardaki önerileri değerlendirmek.

 

f) Avrupa Birliği ile hizmet ticareti alanında yapılan müzakerelere ilişkin politikaların genel dış ticaret politikası ile uyumlu şekilde saptanması için gerekli çalışmaları yürütmek, müzakereleri yapmak ve gerektiğinde anlaşmalar hazırlamak.

 

g) Bakanlığın Avrupa Birliği kaynaklı program ve projelerini hazırlamak, yürütmek ve gerekli koordinasyonu sağlamak.

 

ğ) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

MADDE 11- (1) Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde ülke kalkınmasında yabancı sermayeden beklenen gerekli katkıların sağlanmasını ve yönlendirilmesini temin amacıyla ihtiyaç duyulan mevzuatı hazırlamak.

 

b) 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve buna ilişkin mevzuat çerçevesinde belirtilen işleri yapmak.

 

c) Yabancı ülkelerle yapılacak yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması anlaşmalarına ilişkin hizmetleri ve müzakereleri yürütmek.

ç) Yatırımları teşvik mevzuatı çerçevesinde yabancı sermayeli yatırım projelerini değerlendirerek uygun görülenleri teşvik belgesine bağlamak.

 

d) Teşvik belgesi şart ve niteliklerine uygun olarak gerçekleşen yabancı sermayeli yatırımlarla ilgili kapatma işlemlerini yapmak, teşvik belgesi şart ve niteliklerine aykırı davranan yatırımcılara gerekli müeyyideleri uygulamak.

 

e) İleri teknoloji ve yüksek maddî kaynak gerektiren ve ilgili mevzuatla yatırım ve hizmetlerin kısmen veya tamamen yerli veya yabancı şirketler vasıtasıyla yap-işlet-devret modeli ile gerçekleştirilmesi için gerekli organizasyon ve koordinasyonu yapmak ve yabancı sermayeli yatırımları mahallinde tetkik etmek ve değerlendirmek.

 

f) Kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar yönünde yatırımların ve döviz kazandırıcı hizmetlerin ihracat ve ithalat politikalarının hedefleri de gözetilerek desteklenmesi ve yönlendirilmesi konularında teşvik tedbirlerini hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirerek gerekli tedbirleri almak.

 

g) Yatırımları teşvik mevzuatı çerçevesinde yatırım projelerini değerlendirerek uygun görülenleri teşvik belgesine bağlamak, teşvik tedbirlerini uygulamakla görevli kuruluşlar arasında koordinasyonu temin etmek ve uygulamada çıkan ihtilaflarda ilgili kuruluşlara görüş vermek.

 

ğ) Yatırım Teşvik Belgesi şart ve niteliklerine uygun olarak gerçekleşen yatırımlarla ilgili kapatma işlemlerini yapmak ve Yatırım Teşvik Belgesi şart ve niteliklerine aykırı davranan yatırımcılara gerekli müeyyideleri uygulamak.

 

h) Yatırım teşvik tedbirlerinin uygulanması ile ilgili olarak mevzuat ile verilen görevleri yapmak ve yatırımları mahallinde tetkik etmek ve değerlendirmek.

 

ı) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü

MADDE 12- (1) Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde yurtiçi ve yurtdışında serbest bölgeler, lojistik serbest bölgeleri, ihtisas serbest bölgeleri, özel bölgeler, dış ticaret merkezleri ve lojistik merkezlerinin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesi ile ilgili ilke ve politikaların tespiti konusunda çalışmalar yapmak, araştırma, planlama ve koordinasyon faaliyetlerini yürütmek.

 

b) 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ve buna ilişkin mevzuat çerçevesinde düzenlemeler yapmak.

 

c) Serbest bölgeler ve lojistik merkezlerinde yapılabilecek üretim, alım-satım, depolama, kiralama, montaj-demontaj, bakım-onarım, kıyı bankacılığı, bankacılık, sigortacılık, finansal kiralama ve diğer faaliyet konularını belirlemek.

 

ç) Serbest bölgeler ve lojistik merkezlerinde faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere faaliyet ruhsatı vermek veya verilmiş belgeleri iptal etmek.

 

d) Yurtdışında yapılacak yatırımlara ve döviz kazandırıcı hizmet sektörlerinin uluslararası ticaretine ilişkin mevzuatı hazırlamak ve uygulamak.

 

e) Yurtdışı yatırımlar ve hizmet ticaretinin gözetim, denetim ve yönlendirilmesine ilişkin önlemler almak ve bu hususlarla ilgili düzenlemeler yapmak, sektör ve ülke bazında gerekli tedbirleri almak.

 

f) Kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar çerçevesinde döviz kazandırıcı hizmetler ticaretinin, ticarette destek hizmetlerinin ve yurtdışındaki doğrudan Türk yatırımlarının desteklenmesi ve yönlendirilmesi konularında öngörülen teşvik tedbirlerini ve Devlet desteklerini hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirerek gerekli tedbirleri almak, teşvik kararları ve bu kararlara istinaden ilgili mevzuatı düzenlemek, döviz kazandırıcı hizmetler projelerini değerlendirerek uygun görülenleri teşvik belgesine bağlamak, uygulamada çıkan ihtilaflarda ilgili kuruluşlara görüş vermek, teşvik belgesi şart ve niteliklerine aykırı davrananlara gerekli müeyyideleri uygulamak.

 

g) Döviz kazandırıcı hizmetler ticaretinde müteahhitlik, lojistik ve teknik müşavirlik hizmetlerinin geliştirilmesini sağlamak, ilgili kurum ve kuruluşları koordine etmek, bu kapsamda gerekli mevzuatı ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde uygulamak.

 

ğ) Firmaların dış pazarlarda döviz kazandırıcı hizmetler ticareti ile ilgili olarak karşılaştıkları sorunlar ile diğer ülkelerce döviz kazandırıcı hizmet ihracatımıza karşı uygulanan kısıtlayıcı tedbirler ve diğer ticaret engellerinin tespitine yönelik çalışmalar yapmak, bu engellere ilişkin olarak özel sektör ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını bilgilendirmek, söz konusu engellerin ortadan kaldırılmasına veya iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak ve bu amaçla ilgili birimler arasında koordinasyonu sağlamak.

 

h) Döviz kazandırıcı hizmetlerin desteklenmesine ve hizmetlerin ülke ve pazarlarının çeşitlendirilmesini sağlamaya yönelik olarak markalaşma ve kümeleşme faaliyetleri, Ar-Ge ve teknoloji geliştirme, yurtdışı pazarlara giriş, uluslararası fuarlara katılım ve benzeri her türlü destek programlarını hazırlamak, uygulamak ve diğer kurum ve kuruluşlar eliyle uygulanmasını sağlamak.

 

ı) Döviz kazandırıcı hizmetler dış ticareti konusuna ilişkin olarak Türk şirketlerinin yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlar karşısındaki hak ve menfaatlerini hukuksal yöntemlerle korumak.

 

i) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü

MADDE 13- (1) Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Dış ticaret politikası, genel ekonomik hedefler, insan sağlığı ve güvenliği, kamu yararı doğrultusunda ürün güvenliği politikalarının ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlanmasını sağlamak; ticarette teknik engellerin önlenmesine ilişkin çalışmalar yapmak.

 

b) Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararını hazırlamak ve uygulamak, yapılacak işlemleri, uygulama usul ve esaslarını belirlemek, mevzuatın diğer bakanlık ve kuruluşlara verdiği yetkiler çerçevesinde yayımlanan teknik mevzuatı ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak dış ticaret alanında uygulamak.

 

c) İhraç ürünlerinin kalitesini, rekabet gücünü ve dış pazarlarda itibarını arttırmaya ve karşılaştığı teknik engellerin kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapmak ve ihracatçıları bilgilendirmek.

 

ç) Dış ticarete konu ürünlere ilişkin teknik düzenlemeleri hazırlamak, teknik düzenlemelere uygunluk denetimi yapmak veya yaptırmak, teknik mevzuatı bulunmayan dış ticarete konu ürünlerde ihtiyaç halinde teknik düzenlemeler hazırlamak.

 

d) Avrupa Birliği teknik mevzuatına uyumu koordine etmek ve buna ilişkin müzakereleri yürütmek, ürün güvenliği, teknik düzenlemeler, teknik engeller ve uygunluk değerlendirmesine ilişkin üst mevzuatı uyumlaştırmak ve uygulamaları izlemek.

 

e) Piyasa gözetimi ve denetimini ulusal düzeyde koordine etmek, etkinliğini artırmak için ilgili kurumlarla işbirliği halinde temel stratejiler ve eylem planları geliştirmek, uygulamaları izlemek ve piyasa gözetimi ile ithalat denetimleri arasında uyumu sağlamak.

 

f) Teknik düzenlemeler, standardizasyon ve kalite konusundaki ikili, bölgesel ve çok taraflı uluslararası çalışmaları koordine etmek, gerektiğinde istişarelerde bulunmak, ulusal teknik düzenlemelerin ve denetimlerin uluslararası yükümlülüklere uygunluğunu gözetmek.

 

g) Ürün Denetmenleri ile Bakanlık Laboratuvar Müdürlüklerinin görevlerini koordine etmek ve etkin çalışmalarını sağlamak.

ğ) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü

MADDE 14- (1) Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlığın görev ve faaliyet alanına giren konularda, kalkınma planları, yıllık programlar, izleme kararları ve icra planlarının uygulanmasını izlemek ve bu alanda koordinasyonu sağlamak.

 

b) Bakanlığın faaliyet alanına giren konularda veriler toplamak, araştırmalar yapmak, istatistikî bilgiler üretmek, değerlendirmeler yapmak, bunları açıklamak ve dağıtmak, bu konularda gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

 

c) Türkiye ve Dünya ekonomisi ve dış ticareti ile ilgili gelişmeleri sürekli izlemek, değerlendirmek, derlenmiş bilgi ve istatistikleri kullanarak araştırmalar yapmak ve dış ticaretle ilgili yayın ve dokümantasyon hazırlamak.

 

ç) Ürün ve hizmetler dış ticareti, dış ticarette destek hizmetleri ve yurtdışındaki doğrudan Türk yatırımlarına, alternatif mal ve hizmetler ve dış pazarlar konularında stratejik araştırma ve değerlendirmeler hazırlamak, bu amaçla ikili ve çok taraflı ilişkilerdeki gelişmeleri takip ve analiz etmek ve ilgili birimler için politika önerileri geliştirmek.

 

d) Bakanlık internet sayfaları, elektronik bilgi kaynakları ve iletişim altyapısı ile ilgili öneriler geliştirmek ve ilgili birimlerle koordinasyonu sağlamak.

 

e) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı

MADDE 15- (1) Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığının görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlık teşkilatının her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturmalar yapmak.

 

b) Bakanlık teşkilatının denetimi altındaki her türlü kuruluşun faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak Bakanlığın görev ve yetkileri çerçevesinde teftiş, inceleme ve soruşturmalar yapmak.

 

c) Özel anlaşmalara dayalı olarak Bakanlığa verilmiş görevlere ilişkin konularda ilgili merciler, gerçek ve tüzel kişiler nezdinde inceleme, denetleme ve soruşturma yapmak.

 

ç) Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını sağlamak üzere gerekli teklifleri hazırlamak ve Makama sunmak.

 

d) Mevzuatın Bakanlığa ve Dış Ticaret Kontrolörlerine tanıdığı teftiş, inceleme ve soruşturma yetkilerini kullanmak.

 

e) Makam tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

(2) Denetime tabi olan gerçek ve tüzel kişiler, gizli dahi olsa bütün belge, defter ve bilgileri ibraz etmek, para ve para hükmündeki evrakı ve ayniyatı ilk talep halinde Dış Ticaret Kontrolörlerine göstermek ve Dış Ticaret Kontrolörlerinin saymasına ve incelemesine yardımcı olmak zorundadır. Dış Ticaret Kontrolörleri, görevleri sırasında tüm resmî daire, kurum, kuruluş ve kamuya yararlı derneklerle, gerçek ve tüzel kişilerden gerekli yardım, bilgi, evrak, kayıt ve belgeleri istemeye yetkilidir. Kanunî bir engel olmadıkça bu isteğin yerine getirilmesi zorunludur.

 

(3) Stajyer Dış Ticaret Kontrolörlüğüne giriş ve yeterlik sınavlarının usul ve esasları, Dış Ticaret Kontrolörlüğüne yükselme, Dış Ticaret Kontrolörlerinin görev, yetki ve sorumlulukları ile Başkanlığın çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

 

Hukuk Müşavirliği

MADDE 16- (1) Hukuk Müşavirliğinin görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlığın taraf olduğu adlî ve idarî davalarda, tahkim yargılamasında ve icra işlemlerinde Bakanlığı temsil etmek, dava ve icra işlemlerini takip etmek, anlaşmazlıkları önleyici hukukî tedbirleri zamanında almak.

 

b) Bakanlık hizmetleriyle ilgili olarak diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanan mevzuat taslaklarını, Bakanlık birimleri tarafından düzenlenecek her türlü sözleşme ve şartname taslaklarını, Bakanlık ile üçüncü kişiler arasında çıkan her türlü uyuşmazlıklara ilişkin işleri ve Bakanlık birimlerince sorulacak diğer işleri inceleyip hukukî mütalaasını bildirmek.

 

c) Bakanlıkça hizmet satın alma yoluyla temsil ettirilen dava ve icra takiplerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bunları izlemek, koordine etmek ve denetlemek.

 

ç) Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmalarını temin etmek amacıyla gerekli hukukî teklifleri hazırlayıp Bakana sunmak.

 

d) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

(2) Birinci fıkrada belirtilen her türlü dava ve takip işleri ile diğer görevler Bakanlığın Hukuk Müşavirleri ile Avukatları aracılığıyla yerine getirilir. Gerekli hallerde dava ve takip işleri Hazine Avukatları aracılığıyla veya ihtiyaç duyulması halinde Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinde öngörülen doğrudan temin usulü ile avukatlar veya avukatlık ortaklıkları ile yapılacak avukatlık sözleşmeleri yoluyla yürütülür.

 

(3) Davalarda temsil yetkisi bulunan Hukuk Müşavirleri ve Avukatların bir listesi Bakanlıkça ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına ve bölge idare mahkemesi başkanlıklarına verilir. Bu listelerin birer nüshası, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından adlî yargı çevresinde, bölge idare mahkemesi başkanlığınca idarî yargı çevresinde bulunan mahkemelere gönderilir. Yüksek mahkemeler ve bölge adliye mahkemesindeki duruşmalarda temsil yetkisini kullanacakların isimleri, ilgili mahkemelerin başsavcılıklarına veya başkanlıklarına bildirilir. Listede isimleri yer alan Hukuk Müşavirleri ve Avukatlar, baroya kayıt ve vekâletname ibrazı gerekmeksizin temsil yetkilerini kullanırlar. Temsil yetkisi sona erenlerin isimleri yukarıda yazılı mercilere derhal bildirilir.

 

(4) Bakanlık lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekâlet ücretlerinin Avukatlara dağıtımı hakkında, 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.

 

Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

MADDE 17- (1) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

 

a) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesi ve diğer mevzuatla strateji geliştirme ve malî hizmetler birimlerine verilen görevleri yerine getirmek.

 

b) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Personel Dairesi Başkanlığı

MADDE 18- (1) Personel Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlığın insan gücü politikası ve planlaması ile personel sisteminin geliştirilmesi ve performans ölçütlerinin oluşturulması konusunda çalışmalar yapmak ve tekliflerde bulunmak.

 

b) Bakanlık personelinin atama, nakil, terfi, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yürütmek.

 

c) Bakanlığın eğitim planını hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek.

 

ç) Eğitim faaliyetleri ile ilgili dokümantasyon, yayım ve arşiv hizmetlerini yürütmek.

d) Yurtdışı teşkilatının koordinasyonunu ve etkin işleyişini sağlamak ve raporlama faaliyetlerini koordine etmek.

 

e) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

MADDE 19- (1) Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

 

a) 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde, Bakanlığın kiralama ve satın alma işlerini yürütmek, temizlik, aydınlatma, ısıtma, onarım, taşıma ve benzeri hizmetleri yapmak veya yaptırmak.

 

b) Bakanlığın taşınır ve taşınmazlarına ilişkin işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek.

 

c) Genel evrak ve arşiv faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek.

 

ç) Bakanlık sivil savunma ve seferberlik hizmetlerini planlamak ve yürütmek.

 

d) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

MADDE 20- (1) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlık projelerinin Bakanlık bilişim altyapısına uygun olarak tasarlanmasını ve uygulanmasını sağlamak, teknolojik gelişmeleri takip etmek ve Bakanlık otomasyon stratejilerini belirlemek, bilgi güvenliği ve güvenilirliği konusunun gerektirdiği önlemleri almak, politikaları ve ilkeleri belirlemek, kamu bilişim standartlarına uygun çözümler üretmek.

 

b) Bakanlığın bilgi işlem hizmetlerini yürütmek.

 

c) Bakanlığın internet sayfaları, elektronik imza ve elektronik belge uygulamaları ile ilgili teknik çalışmaları yapmak.

 

ç) Bakanlık hizmetleriyle ilgili bilgileri toplamak ve veri tabanları oluşturmak.

 

d) Bakanlığın bilişim altyapısının kurulumu, bakımı, ikmali, geliştirilmesi ve güncellenmesi ile ilgili işleri yürütmek, haberleşme güvenliğini sağlamak ve bu konularda görev üstlenen personelin bilgi teknolojilerindeki gelişmelere paralel olarak düzenli şekilde hizmet içi eğitim almalarını sağlamak.

 

e) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği

MADDE 21- (1) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinin görevleri şunlardır:

 

a) Bakanlığın basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetlerini planlamak ve bu faaliyetlerin belirlenen usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak.

 

b) 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre yapılacak bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru bir şekilde sonuçlandırmak üzere gerekli tedbirleri almak.

 

c) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

 

Özel Kalem Müdürlüğü

MADDE 22- (1) Özel Kalem Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

 

a) Bakanın çalışma programını düzenlemek.

 

b) Bakanın resmî ve özel yazışmalarını, protokol ve tören işlerini düzenlemek ve yürütmek.

 

c) Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

Bakanlık Müşavirleri

MADDE 23- (1) Bakanlıkta, önem ve öncelik taşıyan konularda Bakana yardımcı olmak üzere yirmi Bakanlık Müşaviri atanabilir.

 

Taşra teşkilatı

MADDE 24- (1) Bakanlık, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir.

 

(2) Serbest bölge müdürlükleri doğrudan Bakanlığa bağlıdır.

 

Yurtdışı teşkilatı

MADDE 25- (1) Bakanlık, 13/12/1983 tarihli ve 189 sayılı Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurtdışı teşkilatı kurmaya yetkilidir.

 

(2) Yurtdışı teşkilatındaki Daimi Temsilci Yardımcısı, Ticaret Başmüşaviri, Ticaret Müşaviri ile Ticaret Müşavir Yardımcısı kadrolarına atanabilmek için Bakanlıkta Dış Ticaret Uzmanı veya merkez denetim elemanı olmak tercih sebebidir.

 

(3) İkinci fıkrada sayılan kadrolara atanacak personelde, 33 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen eğitim şartı aranır.

 

(4) Bakanlığın kadrolu personelinden, dört yıllık yükseköğretim kurumlarından veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış fakülte veya yüksekokullardan mezun olanlar Ticaret Ataşesi kadrolarına atanabilirler.

 

(5) Yurtdışı teşkilatına sürekli görevle atanabilmek için bu atamanın yapıldığı tarihte merkez teşkilatı birimlerinde fiilen en az üç yıldan beri görev yapmış olmak zorunludur. Muvazzaf askerlik süresi bu süreyi kesmez. Hizmetin gerektirdiği hallerde, Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür ve ek gösterge itibarıyla Genel Müdüre eşdeğer unvanlar için bu süre şartı aranmaz.

 

(6) Yurtdışı teşkilatı kadrolarına atanacak personelin Almanca, Fransızca veya İngilizce dillerinden birini ya da görevlendirileceği ülkenin resmî dilini bilmesi şarttır.

 

(7) Resmî dili Türkçe veya Türkçenin lehçelerinden biri olan ülkeler dışında, daha önce yurtdışında sürekli görevlerde bulunanlar hakkında altıncı fıkra hükmü uygulanmaz.

 

(8) Yurtdışı teşkilatına atanacak personel, Müsteşarın başkanlığında, Müsteşar Yardımcıları veya Genel Müdürler arasından Bakan tarafından görevlendirilen üç üye ile Personel Dairesi Başkanından oluşan komisyon tarafından seçilir.

 

(9) Yurtdışı teşkilatında görev süresi dört yıldır. İkinci yılın sonunda başka bir ülkeye yapılacak naklen tayinlerde yeni görev yerinde görev süresi üç yıldır.

 

(10) Disiplin Kurulu kararı ile dış göreve devam etmesi sakıncalı görülenler veya dış görev için belirlenen performans ölçütlerini karşılayamayanlar, sekizinci fıkra uyarınca oluşturulan komisyonun teklifi üzerine süresinden önce geri çekilebilir.

 

(11) İlgili meslek veya özel sektör kuruluşları, Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde, en az dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olan ve yurtiçinde ya da yurtdışında dış ticaret alanında en az beş yıllık deneyime sahip kişileri Bakanlığın yurtdışı teşkilatında sektör uzmanı olarak çalıştırabilir.

 

(12) Yurtdışı teşkilatı kadrolarına yapılacak atamalar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

 

Döner sermaye işletmesi

MADDE 26- (1) Bakanlık, ihracatın geliştirilmesi ve ithalatın yönlendirilmesi kapsamında yapılacak faaliyetler, dış ticarette ürün denetimleriyle ilgili faaliyetler, dış ticarette ürün denetimlerine yönelik uygunluk değerlendirmesi faaliyetleri, ürün denetimlerinde ihtiyaç duyulan laboratuvarların kurulması ve mevcutların geliştirilmesi faaliyetleri, ürün denetimlerinde numune alımı ve analizi masrafları ile dış ticaret denetimleri kapsamında alınan ve firmalarca belli süreler dâhilinde geri alınmayan numunelerin satışını yapma, dış ticaretin geliştirilmesine ilişkin kurs, konferans, toplantı, seminer, envanter, projelendirme, uygulama, araştırma, geliştirme, yayın, rehberlik, danışmanlık, yönetim, işletme, yurtdışı teşkilatının geliştirilmesi ve benzeri hizmetleri yapmak, yaptırmak veya bunlara katılmak üzere gerekli olan yerlerde ve sayıda döner sermaye işletmesi kurabilir.

 

(2) Döner sermaye işletmeleri kurmak üzere Bakanlığa yirmi milyon Türk Lirası sermaye tahsis edilmiştir. İhtiyaç duyulması halinde tahsis olunan sermaye, Bakanlar Kurulu tarafından beş katına kadar artırılabilir. Döner sermaye faaliyetlerinden elde edilen kârlar, ödenmiş sermayeye tahsis edilen tutara ulaşıncaya kadar sermayeye eklenir. Ödenmiş sermaye tutarı tahsis edilen sermaye tutarına ulaştıktan sonra, yılsonu kârı hesap dönemini izleyen Nisan ayının sonuna kadar genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılır.

 

(3) Tahsis edilen sermaye; ayni yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinde kullanılmak üzere işletmeye verilen mallar ile döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek kârlardan oluşur. Bağış ve yardımlar sermaye limitine bakılmaksızın sermayeye ilave edilir.

 

(4) Döner sermaye işletmesinin gelirleri; bu maddenin birinci fıkrasında sayılan gelir getirici faaliyetlerden elde edilen gelirler ile İhracatçı Birliklerinin aylık gerçekleşen gelirlerinin en çok %10'u, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin aylık gerçekleşen gelirlerinin en çok %1'i olmak üzere, Bakan tarafından onaylanarak kesinleşen katkı paylarından oluşur. İlgili kurumlarca bir önceki ayın gerçekleşen gelirlerine ait katkı payları müteakip ayın onbeşine kadar döner sermaye hesabına aktarılır. Bu maddede belirtilen şekilde hesaba aktarılmayan katkı payları amme alacağı sayılır ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir.

 

(5) İşletmenin giderleri; birinci fıkrada belirtilen iş ve faaliyetlerin gerektirdiği harcamalar ile döner sermaye işletmelerinde istihdam edilen personele yapılacak ödemelerden oluşur. Döner sermayeden bunlar dışında herhangi bir harcama yapılamaz.

 

(6) Malî yılın bitiminden başlayarak iki ay içinde hazırlanacak bilanço ve ekleri ile bütün gelir ve gider belgeleri Sayıştaya, bilanço ve eklerinin birer örneği de aynı süre içinde Maliye Bakanlığına gönderilir.

 

(7) Bakanlık hizmetleri için döner sermayeden temin edilen taşınmazlar, tapuda Hazine adına tescil edilerek Bakanlık adına tahsis edilir.

 

(8) Döner sermaye işletmesinin faaliyet alanları, çalışma usul ve esasları, giderleri, işletilmesi ile hesap usullerine ilişkin hususlar Maliye Bakanlığının görüşü üzerine çıkarılan yönetmelikle tespit edilir.

 

 

 

 

Yöneticilerin sorumlulukları

MADDE 27- (1) Bakanlığın her kademedeki yöneticileri, görevlerini mevzuata, stratejik plan ve programlara, performans ölçütlerine ve hizmet kalite standartlarına uygun olarak yürütmekten üst kademelere karşı sorumludur.

 

Yetki devri

MADDE 28- (1) Bakan, Müsteşar ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak şartıyla yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur.

 

Koordinasyon ve işbirliği

MADDE 29- (1) Bakanlık, hizmet ve görevleriyle ilgili konularda, diğer bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının uyacakları esasları mevzuata uygun olarak belirlemekle, kaynak israfını önleyecek ve koordinasyonu sağlayacak tedbirleri almakla görevli ve yetkilidir.

 

(2) Bakanlık, diğer bakanlıkların hizmet alanına giren konulara ilişkin faaliyetlerinde, ilgili bakanlıklara danışmak ve gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamaktan sorumludur.

 

Düzenleme yetkisi

MADDE 30- (1) Bakanlık; görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idarî düzenlemeler yapabilir.

 

Atama

MADDE 31- (1) 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanunun eki cetvellerde sayılanlar dışında kalan memurların atamaları Bakan tarafından yapılır. Bakan bu yetkisini alt kademelere devredebilir.

 

Kadrolar

MADDE 32- (1) Kadroların tespiti, ihdası, kullanımı ve iptali ile kadrolara ilişkin diğer hususlar 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre düzenlenir.

 

Dış Ticaret Uzmanlığı

MADDE 33- (1) Bakanlık, görev alanına giren konularda çalıştırılmak üzere Dış Ticaret Uzmanı ve Dış Ticaret Uzman Yardımcısı istihdam eder.

 

(2) Dış Ticaret Uzman Yardımcılığına atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan genel şartlara ek olarak aşağıdaki şartlar aranır:

 

a) En az dört yıllık eğitim veren yükseköğretim kurumlarının siyasal bilgiler, hukuk, iktisadi ve idari bilimler, iktisat, işletme, mühendislik ve ziraat fakülteleri, diğer fakültelerin dış ticaret, uluslararası ticaret, matematik ve istatistik bölümleri ile Bakanlığın görev alanına giren konularda en az dört yıllık eğitim veren veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurtiçindeki ve yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak,

 

b) Yönetmelikle belirlenen yabancı dillerden en az birini iyi derecede bilmek,

 

c) Yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak, gerekir.

 

(3) İkinci fıkraya göre Dış Ticaret Uzman Yardımcılığına atananlar, en az üç yıl fiilen çalışmak kaydıyla açılacak Dış Ticaret Uzmanlığı Yeterlik Sınavına girme hakkını kazanırlar.

 

(4) Dış Ticaret Uzmanlığı Yeterlik Sınavında iki defa başarısız olanlar veya sınava girmeye hak kazandığı yılı izleyen iki yıl içinde geçerli mazereti olmaksızın iki sınav hakkını kullanmayanlar, Dış Ticaret Uzman Yardımcılığı unvanını kaybederler ve durumlarına uygun diğer kadrolara atanırlar.

 

(5) Dış Ticaret Uzman Yardımcılığı yarışma sınavı, yazılı ve sözlü aşamalardan oluşur. Yazılı sınavda yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak kaydıyla en yüksek puan alandan başlamak üzere, sınav ilanında belirtilen kadro sayısının üç katı sözlü sınava çağrılır. Bu şekilde çağrılan en düşük puana sahip adayla aynı puanı alanlar da sözlü sınava alınır.

 

(6) Dış Ticaret Uzmanı ve Dış Ticaret Uzman Yardımcılarının mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlik ve yarışma sınavları ve bunların eğitime tabi tutulmalarına ilişkin esaslar ile diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

 

Ürün Denetmenliği

MADDE 34- (1) Bakanlık taşra teşkilatında istihdam edilmek üzere Ürün Denetmenleri, en az dört yıllık lisans eğitimi veren ve yönetmelikle belirlenen fakülte veya yüksekokullar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan fakülte veya yüksekokullardan mezun olanlar arasından yapılan yarışma sınavı sonucuna göre mesleğe Ürün Denetmen Yardımcısı olarak atanırlar.

 

(2) Bunlar en az üç yıl çalışmak kaydıyla yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yapılan yeterlik sınavında başarılı olanlar, Ürün Denetmeni kadrosuna atanırlar.

 

(3) Bunların mesleğe alınmaları, yarışma sınavları, yetiştirilmeleri, yeterlik sınavları, görev, yetki ve sorumlulukları, atama ve yer değiştirmeleri ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

 

Malî haklar

MADDE 35- (1) Bakanlık merkez teşkilatında; Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür, Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanı, 1. Hukuk Müşaviri, Genel Müdür Yardımcısı, Bakanlık Müşavirleri, Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri, Özel Kalem Müdürü, Daire Başkanı, Hukuk Müşaviri, Dış Ticaret Uzmanı, İhracatı Geliştirme Uzmanı, Dış Ticaret Uzman Yardımcısı ve İhracatı Geliştirme Uzman Yardımcısı ile taşra teşkilatında Bölge Müdürü, Serbest Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Serbest Bölge Müdür Yardımcısı kadroları karşılık gösterilmek kaydıyla, 657 sayılı Kanun ve diğer kanunların sözleşmeli personel hakkındaki hükümlerine bağlı olmaksızın sözleşmeli olarak çalıştırılabilir.

 

(2) Birinci fıkra kapsamına giren personele, bu Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde unvanlar itibarıyla yer alan taban ve tavan ücretleri arasında kalmak üzere, Bakan tarafından belirlenen tutarda aylık ücret ödenir. Söz konusu personele, çalıştıkları günlerle orantılı olarak (hastalık ve yıllık izinleri dâhil) Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında birer aylık sözleşme ücreti tutarında ikramiye ödenir. Bunlardan üstün gayret ve çalışmaları sonucunda emsallerine göre başarılı çalışma yaptıkları tespit edilenlere Bakanın onayı ile Haziran ve Aralık aylarında birer aylık sözleşme ücreti tutarına kadar teşvik ikramiyesi ödenebilir.

 

(3) Birinci fıkrada belirtilen kadrolarda fiilen çalışanlara, 657 sayılı Kanunda belirtilen en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil);

 

a) 9 ila 7 nci derecelerden aylık alanlara % 25'ini,

 

b) 6 ila 4 üncü derecelerden aylık alanlara % 30'unu,

 

c) 3 ila 1 inci derecelerden aylık alanlara % 35'ini,

 

geçmemek üzere, Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde her ay aylıkla birlikte damga vergisi hariç herhangi bir kesintiye tabi olmaksızın peşin olarak fazla çalışma ücreti ödenir.

 

(4) Bakanlık merkez, taşra ve döner sermaye teşkilatında, kadro karşılığı sözleşmeli çalışanlar hariç olmak üzere, 657 sayılı Kanuna göre aylık alan memurlar ile anılan Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası uyarınca sözleşmeli olarak çalışan personele en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) %200'ünü geçmemek üzere her ay ek ödeme yapılabilir. Ek ödemenin oranı ile esas ve usulleri; görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, personelin sınıfı, kadro veya görev unvanı, derecesi, atanma usulü ile emsali veya benzeri görev ve unvanlarda bulunan personele malî haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dâhil almakta oldukları toplam ödeme tutarları gibi kriterler birlikte veya ayrı ayrı dikkate alınarak, Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirlenir. Ek ödemenin hak kazanılmasında ve ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır ve bu ek ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. Bu madde uyarınca yapılacak ek ödeme, ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

 

Çalışma grupları

MADDE 36- (1) Bakanlık, görev alanına giren konularla ilgili olarak çalışmalarda bulunmak üzere diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, özel sektör temsilcileri ve konu ile ilgili uzmanların katılımı ile geçici çalışma grupları oluşturabilir.

 

Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu

MADDE 37- (1) İhracata yönelik Devlet destekleri kapsamında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ile ilgili yetki ve görevler ile her türlü işlemler Bakanlık tarafından yürütülür.

 

(2) Bakanlık, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri kapsamında yapılan ödemelere ilişkin iş ve işlemleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile görevlendireceği ilgili diğer kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla da gerçekleştirebilir. İhracata yönelik Devlet destekleri kapsamında Destekleme Fiyat İstikrar Fonuna aktarılmak üzere ilgili yıl merkezi yönetim bütçe kanununda Bakanlık bütçesi için öngörülen ödenek, ilgili mevzuatı çerçevesinde yapılacak destek ödemelerinde kullanılmak üzere, ilgili kuruluşlar tarafından bildirilen tutarların karşılanması için Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonuna tahakkuka bağlanmak suretiyle ödenir. Aktarılan bu tutar, ihracata yönelik Devlet desteklerine dair mevzuat hükümleri çerçevesinde kullandırılır. Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri kapsamında yapılan destek ödemelerinin Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla yapılması halinde, ilgili mevzuatında belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde destekten yararlanmak isteyen başvuru sahipleri bu kuruluşlara başvurur. Başvuruya istinaden bu kuruluşlarca ilgili mevzuatında belirtilen usul ve esaslar kapsamında inceleme yapılır ve destek ödemeleri tutarları tespit edilir. Destek ödemelerine ilişkin tahakkuk listeleri bu kuruluşlarca Bakanlığa sunularak Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan başvuru sahiplerinin hesabına aktarılması gereken tutarlar bildirilir. Bakanlık münhasıran bu tahakkuk listelerine istinaden Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan gerekli ödemelerin yapılmasını bu maddeye istinaden belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sağlar. Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan bu şekilde yapılan destek ödemelerine ilişkin olarak Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar Bakanlığa karşı malî açıdan sorumludur. Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri kapsamında verilen krediler ile yapılan fazla veya yersiz ödemeler amme alacağı sayılır ve Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihracata yönelik Devlet destekleri kapsamında yapılan ödemelere ilişkin olarak ortaya çıkmış veya çıkacak hukukî ihtilaflar sonucunda mahkemelerce hak sahiplerine ödenmesine karar verilen Devlet destekleri kapsamındaki ödemeler de Bakanlıkça Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan yapılır.

 

(3) Bu madde kapsamında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan yapılan ihracata yönelik Devlet desteklerinin harcanması, belgelendirilmesi, muhasebeleştirilmesi, belgelerin muhafazası ve ibrazı, raporlanması, kontrolü ile Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlık tarafından bu madde çerçevesinde görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşların denetimine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

 

Yürürlükten kaldırılan ve değiştirilen hükümler

MADDE 38- (1) 28/7/1967 tarihli ve 933 sayılı Kalkınma Planının Uygulanması Esaslarına Dair Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

 

(2) 9/12/1994 tarihli ve 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun;

 

a) Adı 'Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun' şeklinde,

 

b) Birinci Kısmının başlığı 'Hazine Müsteşarlığının Amaç, Ana Hizmet Birimleri, Görev ve Teşkilatı ile Müsteşarı' şeklinde,

 

c) 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan 'faaliyetler ile yatırım ve yatırım teşvik faaliyetlerini' ibaresi 'faaliyetleri' şeklinde, 'kurulmalarına' ibaresi 'kurulmasına' şeklinde ve 'dokuz' ibaresi 'yedi' şeklinde,

 

ç) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan 'Müsteşarlıkların merkez teşkilatları ekli cetvellerin (A) ve (B) bölümlerinde gösterilmiştir.' cümlesi 'Müsteşarlığın merkez teşkilatı ekli cetvelin (A) bölümünde gösterilmiştir.' şeklinde,

 

d) İkinci Kısmının başlığı 'Müsteşarlığın Danışma, Denetim ve Yardımcı Birimleri' şeklinde,

 

e) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan 'Hukuk Müşavirlikleri ile Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirlikleri' ibaresi 'Hukuk Müşavirliği ile Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği' şeklinde, (f) bendinde yer alan '10'ar' ibaresi '10' şeklinde ve (g) bendinde yer alan 'Personel Dairesi Başkanlıkları, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlıkları' ibaresi 'Personel Dairesi Başkanlığı ile İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı' şeklinde,

 

f) Üçüncü Kısmının başlığı 'Müsteşarlığın Taşra ve Yurt Dışı Teşkilatları İle Bağlı Kuruluşları ve Döner Sermayesi' şeklinde,

 

g) 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan 'müsteşarlıkların bütçelerine' ibaresi 'Müsteşarlığın bütçesine' şeklinde,

 

ğ) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan 'Sınavda başarılı olanlar çalıştıkları Müsteşarlığa göre 'Hazine Uzmanı' veya 'Dış Ticaret Uzmanı' unvanını alırlar.' cümlesi 'Sınavda başarılı olanlar 'Hazine Uzmanı' unvanını alırlar.' şeklinde, (e) bendinde yer alan 'Müsteşarlıkların merkez teşkilatlarında' ibaresi 'Müsteşarlığın merkez teşkilatında' şeklinde,

 

h) Ek 1 inci maddesinde yer alan 'müsteşarlıkların bağlı bulunduğu bakanlar' ibaresi, 'Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Bakan' şeklinde,

 

değiştirilmiştir.

 

(3) 4059 sayılı Kanunun;

 

a) 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ', dış ticaret politikalarının tespitine yardımcı olmak, tespit olunan bu politikalar çerçevesinde ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ve ikili ve çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkileri düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesini teminen Dış Ticaret Müsteşarlığının,' ibaresi, 'Yabancı Sermaye, Teşvik ve Uygulama,' ibaresi ve '; Dış Ticaret Müsteşarlığının ana hizmet birimleri ise İhracat, İthalat, Anlaşmalar, Avrupa Birliği, Serbest Bölgeler, Dış Ticarette Standardizasyon ile Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüklerinden müteşekkil olmak üzere yedi Genel Müdürlükten' ibaresi,

 

b) 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (g) bentleri,

 

c) 3 üncü maddesi,

 

ç) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi,

 

d) 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan 'Serbest Bölge Müdürlükleri doğrudan Dış Ticaret Müsteşarlığına bağlıdır.' cümlesi ve (c) bendi,

 

e) Dördüncü Kısmının başlığında yer alan 'Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenliği,' ibaresi,

 

f) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan 'Müdürlüğü ile Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel', ', Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanı' ve 'Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Serbest Bölge Müdürü, Serbest Bölge Müdür Yardımcısı, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmeni ve Dış Ticarette Standardizasyon Denetmen Yardımcısı kadrolarına atanacaklarda ise, bu maddenin (b) bendinde belirtilen eğitim şartı aranır.' cümlesi, (c) bendinin beşinci cümlesinde yer alan 've Dış Ticaret Uzmanı', altıncı cümlesinde yer alan ', Dış Ticaret Uzmanı' ve 'veya Dış Ticaret Uzmanı' ibareleri, (d) bendi, (e) bendinde yer alan 'Bölge Müdürü ve Bölge Müdür Yardımcısı, Serbest Bölge Müdürü ve Serbest Bölge Müdür Yardımcısı', 'Dış Ticaret Uzmanı,', 'Dış Ticaret Uzman Yardımcısı,' ibareleri ile 'Münhasıran Serbest Bölge Müdürlüklerinde çalıştırılmak üzere, bu maddenin (b) bendinde belirtilen eğitim şartını yerine getirmek kaydıyla uzmanlık gerektiren işlerde bu madde hükümlerine göre personel istihdam edilebilir. Serbest Bölge Müdürlüklerinde çalışan personele Bütçeden maaş ve ücretlerin toplam tutarına kadar her ay tazminat ödenir.' cümleleri ve (f) bendinde yer alan 'Ticaret Başmüşaviri,', 'Ticaret Müşaviri,', ', Ticaret Müşavir Yardımcısı' ve 've Ticaret Ataşesi' ibareleri,

 

g) 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinin (d) alt bendinde yer alan ', Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü, Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü' ibaresi,

 

ğ) Ek 2 nci maddesi,

 

h) Ek 3 üncü maddesi,

 

ı) Eki ek (I) sayılı cetvelin (A) bölümünün 'Ana Hizmet Birimleri' kısmında yer alan 'ö.Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü' ve '7.Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü' ibareleri,

 

i) Eki ek (I) sayılı cetvelin (B) bölümü,

j) Eki (II) sayılı cetvel, yürürlükten kaldırılmıştır.

(4) 4059 sayılı Kanunda yer alan

a) 'Müsteşarlar' ibaresi 'Müsteşar' şeklinde,

b) 'Müsteşarlara' ibaresi 'Müsteşara' şeklinde,

c) 'Müsteşarlıklar' ibaresi 'Müsteşarlık' şeklinde,

ç) 'Müsteşarlıklara' ibaresi 'Müsteşarlığa' şeklinde,

d) 'Müsteşarlıklarca' ibaresi 'Müsteşarlıkça' şeklinde,

e) 'Müsteşarlıklarda' ibaresi 'Müsteşarlıkta' şeklinde,

f) 'Müsteşarlıkların' ibaresi 'Müsteşarlığın' şeklinde, değiştirilmiştir.

 

(5) 4059 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir. 'Finansal İstikrar Komitesi

EK MADDE 4- Finansal İstikrar Komitesi, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın başkanlığında, Hazine Müsteşarı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu başkanlarından oluşur. Bakanın bulunmadığı toplantılara Bakan tarafından belirlenen Komite üyesi başkanlık eder. Komitenin görüşeceği konuların mahiyet ve özelliğinin gerektirdiği durumlarda, Komiteye Bakan tarafından diğer bakanlar ve kamu görevlileri de çağrılabilir.

 

Finansal İstikrar Komitesinin görevleri şunlardır:

 

a) Finansal sistemin bütününe sirayet edebilecek sistemik risklerin belirlenmesi, izlenmesi ve bu tür risklerin azaltılması için gerekli tedbir ve politika önerilerini tespit etmek.

 

b) İlgili birimlere sistemik risklerle ilgili uyarılar yapmak, uyarı ve politika önerileri ile ilgili uygulamaları takip etmek.

 

c) İlgili kurumlar tarafından hazırlanacak sistemik risk yönetim planlarını değerlendirmek.

 

ç) Sistemik risk yönetimine ilişkin koordinasyonu sağlamak.

 

d) Görev alanı ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluşlarından her türlü veri ve bilgiyi sağlamak, kurumlar arasında politikaların ve uygulamaların koordinasyonunu sağlamak.

 

e) Mevzuatla yetki verilen diğer konularda karar almak.

 

Komite toplantılarının sonuçları ve Komite tarafından alman kararlar hakkında Bakan tarafından Bakanlar Kuruluna bilgi sunulur.'

 

(6) 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Dış Ticaret Müsteşarlığına ait bölümleri yürürlükten kaldırılmış ve ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvele Ekonomi Bakanlığı bölümü olarak eklenmiştir.

 

Düzenleyici işlemler

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasına ilişkin düzenlemeler, bir yıl içinde yürürlüğe konulur. Bu düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

 

Hak ve yetkiler ile personelin devri ve atıflar

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte Dış Ticaret Müsteşarlığı merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatları ile Hazine Müsteşarlığından Bakanlığa devredilen Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne ait her türlü taşınır, taşıt, araç, gereç ve malzeme, her türlü borç ve alacaklar, yazılı ve elektronik ortamdaki her türlü kayıtlar ve diğer dokümanlar ile kadro ve pozisyonlarda bulunan personel hiçbir işleme gerek kalmaksızın Ekonomi Bakanlığına devredilmiş sayılır. Mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan Maliye Bakanlığınca, Dış Ticaret Müsteşarlığına tahsis edilmiş taşınmazlar hiçbir işleme gerek kalmaksızın tahsis amacında kullanılmak üzere Ekonomi Bakanlığına tahsis edilmiş sayılır.

 

(2) Ekonomi Bakanlığının 2011 malî yılı harcamaları, 6091 sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa istinaden Maliye Bakanlığınca yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinin 2011 yılı bütçesinde yer alan ödenekler ile Hazine Müsteşarlığının Ekonomi Bakanlığına devredilen birimlerine ait bütçe ödeneklerinden karşılanır.

 

(3) 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca kurulan ve işletilen döner sermaye işletmesine ait her türlü taşınır ve taşınmaz, araç, gereç, malzeme, demirbaş ve taşıtlar, her türlü borç ve alacaklar, yazılı ve elektronik ortamdaki her türlü kayıtlar ve diğer dokümanlar ile kadro ve pozisyonlarda bulunan personel, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın, bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Ekonomi Bakanlığı döner sermaye işletmesine devredilir ve Ekonomi Bakanlığının döner sermaye işletmesi olarak faaliyetlerine devam eder.

 

(4) 4059 sayılı Kanun ile kurulan İhracatı Geliştirme Etüd Merkezine ait her türlü taşınır, taşıt, araç, gereç ve malzeme, her türlü borç ve alacaklar, yazılı ve elektronik ortamdaki her türlü kayıtlar ve diğer dokümanlar ile kadro ve pozisyonlarda bulunan personel hiçbir işleme gerek kalmaksızın Ekonomi Bakanlığına devredilmiş sayılır. Mülkiyeti İhracatı Geliştirme Etüd Merkezine ait taşınmazlar bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde tapuda resen Hazine adına tescil edildikten sonra, tahsis amacında kullanılmak üzere Ekonomi Bakanlığına tahsis edilmiş sayılır.

 

(5) Teşkilat, personel, kadro, demirbaş devri ve benzeri hususlarda ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Ekonomi Bakanı yetkilidir. Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Ekonomi Bakanlığına devredilen birimleri ile ilgili olarak yukarıda belirtilen hususlarda ortaya çıkabilecek tereddütler, Ekonomi Bakanı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan arasında yapılacak protokolle giderilir.

 

(6) Mevzuatta Dış Ticaret Müsteşarlığına, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezine ve Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Ekonomi Bakanlığına devredilen birimlerinin görevleri nedeniyle Hazine Müsteşarlığına yapılmış olan atıflar Ekonomi Bakanlığına yapılmış sayılır.

 

(7) Mevzuatta Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğüne yapılan atıflar, bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğüne, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğüne yapılan atıflar bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğüne, Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne yapılan atıflar bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne yapılmış sayılır.

 

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 3- (1) Dış Ticaret Müsteşarlığında Serbest Bölgeler Genel Müdürü, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürü, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkam ve Müsteşarlık Müşaviri kadrosunda bulunanlar ile bu Kanun Hükmünde Kararname ile Hazine Müsteşarlığından Bakanlığa devredilen Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ve Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğünde Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı ve Daire Başkanı kadrolarında bulunanların görevleri, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte sona erer. Bu fıkra uyarınca görevleri sona erenler ekli (2) sayılı liste ile ihdas edilen Bakanlık Müşaviri kadrolarına halen bulundukları kadro dereceleriyle atanmış sayılırlar. Bu madde uyarınca ihdas edilen Bakanlık Müşaviri kadroları, herhangi bir sebeple boşalması halinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.

 

(2) İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde istihdam edilen ve 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartları taşıyan personelden;

 

a) İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde Başkan, Genel Sekreter Yardımcısı, 1. Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı ve Bölge Müdürü pozisyonunda görev yapanlar ekli (2) sayılı liste ile ihdas edilen Bakanlık Müşaviri kadrolarına atanmış sayılırlar.

 

b) İGEME Uzmanı pozisyonunda görev yapanlar İhracatı Geliştirme Uzmam, İGEME Uzman Yardımcısı pozisyonunda görev yapanlar İhracatı Geliştirme Uzman Yardımcısı kadrolarına atanmış sayılır. İGEME Uzmanı pozisyonunda geçirilen süreler İhracatı Geliştirme Uzmanı kadrosunda, İGEME Uzman Yardımcısı pozisyonunda geçirilen süreler İhracatı Geliştirme Uzman Yardımcısı kadrosunda geçmiş sayılır, (a) bendi kapsamında Bakanlık Müşaviri kadrolarına atanmış sayılanlardan mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonucunda İGEME Uzmanı pozisyonunda görev yapmış olanlar talepleri halinde İhracatı Geliştirme Uzmanı kadrosuna atanabilir. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde (a) bendi kapsamında yer almayan unvanlarda görev yapan ve mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden soma özel bir yeterlik sınavı sonucunda İGEME Uzmanı pozisyonunda görev yapmış olanlar İhracatı Geliştirme Uzmanı kadrosuna atanabilir. İhracatı Geliştirme Uzmanı ve İhracatı Geliştirme Uzman Yardımcısı kadroları, herhangi bir sebeple boşalması halinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.

 

c) Diğer personel ise Bakanlıkta boş bulunan memur kadrolarına eğitim durumları ve hizmet süreleri gibi hususlar dikkate alınarak altı ay içinde atanırlar. Bunlar, atama işlemi gerçekleşinceye kadar her türlü malî ve sosyal haklarını eski pozisyonlarına göre almaya devam ederler ve Bakanlıkça ihtiyaç duyulan işlerde görevlendirilirler.

 

ç) Bunların İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde sözleşmeli personel pozisyonlarında geçirdikleri hizmet süreleri, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir.

 

(3) İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde istihdam edilen ve 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlan taşımayan personelden sosyal güvenlik kurumundan emeklilik hakkı kazanmamış olanlar pozisyonları ile birlikte Bakanlığa devredilmiştir. Bunların malî ve sosyal hakları ile istihdamına ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte olan mevzuat hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Bu pozisyonlar, herhangi bir nedenle boşalması halinde başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.

 

(4) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ve Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne tahsis edilen Hazine Uzman ve Hazine Uzman Yardımcısı kadrosunda bulunanlar bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde istekleri halinde Dış Ticaret Uzman ve Dış Ticaret Uzman Yardımcısı kadrolarına hâlen bulundukları kadro dereceleriyle atanırlar. Bu fıkraya göre atananların Hazine Uzman kadrolarında geçirdikleri süreler Dış Ticaret Uzmanı kadrosunda, Hazine Uzman Yardımcısı kadrolarında geçirdikleri süreler Dış Ticaret Uzman Yardımcısı kadrosunda geçmiş sayılır.

 

(5) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, birinci ve dördüncü fıkralarda yer alanlar hariç olmak üzere, Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ve Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğüne tahsis edilen kadrolarda bulunanlar bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte başka bir işleme gerek kalmaksızın hâlen bulundukları kadro dereceleriyle Bakanlık için ihdas edilen aynı unvanlı kadrolara başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır.

 

(6) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmeni kadrosunda bulunanlar Ürün Denetmeni kadrolarına, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmen Yardımcısı kadrosunda bulunanlar Ürün Denetmen Yardımcısı kadrolarına, başka bir işleme gerek kalmaksızın hâlen bulundukları kadro dereceleriyle atanmış sayılır. Dış Ticarette Standardizasyon Denetmeni kadrolarında geçirilen süreler Ürün Denetmeni kadrosunda, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmen Yardımcısı kadrolarında geçirilen süreler Ürün Denetmen Yardımcısı kadrosunda geçmiş sayılır.

 

(7) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, Dış Ticaret Müsteşarlığı kadrolarında bulunanlardan yukarıdaki fıkralarda belirtilenler dışında kalanlar, Bakanlık için ihdas edilen aynı unvanlı kadrolara halen bulundukları kadro dereceleriyle başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır. Yukarıdaki fıkralarda sayılanlar hariç olmak üzere kadro unvanları değişenler veya kaldırılanlar ise altı ay içerisinde Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun başka bir kadroya atanırlar. Atama işlemi yapılıncaya kadar Bakanlıkça ihtiyaç duyulan işlerde görevlendirilirler. Bunlar yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını almaya devam ederler.

 

(8) Dış Ticaret Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığından bu Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığa devredilen birimler ile İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde istihdam edilen sürekli işçiler kadrolarıyla, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilen sözleşmeli personel pozisyonlarıyla birlikte Bakanlığa devredilmiştir. Anılan teşkilat ve birimler adına vizeli boş sözleşmeli personel pozisyonları ile sürekli işçi kadroları, başka bir işleme gerek kalmaksızın Bakanlık adına vize edilmiş sayılır.

 

(9) Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Ekonomi Bakanlığına devredilen birimlerinde 4059 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (e) bendi uyarınca sözleşmeli olarak istihdam edilen personel Bakanlığa devredilmiştir. Bunların malî ve sosyal hakları ile istihdamına ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte olan mevzuat hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

 

(10) Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Ekonomi Bakanlığına devredilen birimlerinde 4059 sayılı Kanun uyarınca kadro karşılığı sözleşmeli olarak istihdam edilen personelden bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 35 inci maddesinin birinci fıkrasında kadro unvanları yer almayan personelin malî ve sosyal hakları hakkında bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte olan mevzuat hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

 

(11) Bu madde uyarınca atanan veya atanmış sayılan personelin yeni kadrolarına atandıkları veya atanmış sayıldıkları tarih itibarıyla eski kadrolarına ilişkin olarak en son ayda aldıkları sözleşme ücreti, aylık, ek gösterge, ikramiye (bir aya isabet eden net tutarı), her türlü zam ve tazminatları, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı, ek ücret, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ile fiilen yapılan ders karşılığı ödenen ek ders ücreti hariç) toplam net tutarının (bu tutar sabit bir değer olarak esas alınır.); yeni atandıkları kadrolara ilişkin olarak yapılan sözleşme ücreti, aylık, ek gösterge, ikramiye (bir aya isabet eden net tutarı), her türlü zam ve tazminatları, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminat, ek ücret, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ile fiilen yapılan ders karşılığı ödenen ek ders ücreti hariç) toplam net tutarından fazla olması halinde aradaki fark tutarı, herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi tutulmaksızın fark kapanıncaya kadar ayrıca tazminat olarak ödenir. Atandıkları veya atanmış sayıldıkları kadro unvanlarında isteğe bağlı olarak herhangi bir değişiklik olanlarla, kendi istekleriyle başka kurumlara atananlara fark tazminatı ödenmesine son verilir.

 

(12) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinde geçen hizmetler ile Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ve Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü personeli için Hazine Müsteşarlığında geçen hizmetler, Ekonomi Bakanlığında geçmiş sayılır.

 

(13) Maliye Bakanlığı uhdesinde Hazine Avukatları tarafından Dış Ticaret Müsteşarlığını temsilen takip edilmekte olan dava ve icra takiplerine ilişkin dosyalar ile Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığa devredilen birimlerinin görevlerine ilişkin dosyalar, Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenecek esaslara göre bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde Bakanlığa devredilir. Bu şekilde devredilen dava ve icra takipleri ile ilgili olarak devir tarihine kadar yapılmış her türlü işlem Bakanlık adına yapılmış sayılır.

 

(14) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte Dış Ticaret Müsteşarlığı yurtdışı teşkilatı birimlerinde sürekli görevde bulunanların görev süresi, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 25 inci maddesine göre belirlenir.

 

Mevcut işlerin yürütülmesi

GEÇİCİ MADDE 4- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Ekonomi Bakanlığı teşkilatlanıncaya kadar, Bakanlığın merkez, taşra, döner sermaye ve yurtdışı teşkilatında değişen veya yeni kurulan birimlere verilen görevler ve hizmetler, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve ihracatı Geliştirme Etüd Merkezi ile Hazine Müsteşarlığının bu Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığa devredilen teşkilatları tarafından mevcut personel eliyle yürütülmeye devam olunur.

 

Kadro değişiklikleri

GEÇİCİ MADDE 5- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl süreyle 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesindeki sınırlamalara bağlı olmaksızın boş kadrolarda sınıf, unvan ve derece, dolu kadrolarda derece değişikliği yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

 

Yürürlük

MADDE 39- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

 

Yürütme

MADDE 40- (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

(I) SAYILI CETVEL

EKONOMİ BAKANLIĞI TEŞKİLATI

 

 

 

(II) SAYILI CETVEL

EKONOMİ BAKANLIĞI SÖZLEŞME ÜCRET CETVELİ

(BRÜT TL)

 

 

 

 

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU : EKONOMİ BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

 

KURUMU : EKONOMİ BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : TAŞRA

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

 

KURUMU : EKONOMİ BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : DÖNER SERMAYE

 

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

 

KURUMU : EKONOMİ BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : YURTDIŞI

 

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

 

 

(2) SAYILI LİSTE

KURUMU : EKONOMİ BAKANLIĞI

TEŞKİLATI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

 

B- Dayanılan Anayasa Kuralları

 

Dava dilekçesinde, Anayasa'nın Başlangıç'ı ile 2., 6., 7., 8., 91., 112., 123., 128. ve 135. maddelerine dayanılmıştır.

 

III- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 8. maddesi uyarınca Haşim KILIÇ, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Fettah OTO, Serdar ÖZGÜLDÜR, Recep KÖMÜRCÜ, Alparslan ALTAN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Hicabi DURSUN, Celal Mümtaz AKINCI ve Erdal TERCAN'ın katılımlarıyla 22.9.2011 günü yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine, yürürlüğü durdurma isteminin esas inceleme aşamasında karar bağlanmasına OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

IV- ESASIN İNCELENMESİ

 

Dava dilekçesi ve ekleri, Raportör Ümit DENİZ tarafından hazırlanan işin esasına ilişkin rapor, dava konusu Kanun Hükmünde Kararname kuralları, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

 

A- Kanun Hükmünde Kararnamelerin Yargısal Denetimi Hakkında Genel Açıklama

 

Anayasa'nın 91. maddesinde düzenlenen kanun hükmünde kararnameler, işlevsel yönden yasama işlemi niteliğinde olduğundan yargısal denetimlerinin yapılması görev ve yetkisi Anayasa'nın 148. maddesi ile Anayasa Mahkemesine verilmiştir. Yargısal denetimde kanun hükmünde kararnamenin, öncelikle yetki kanununa sonra da Anayasa'ya uygunluğu sorunlarının çözümlenmesi gerekir. Her ne kadar, Anayasa'nın 148. maddesinde kanun hükmünde kararnamelerin yetki kanunlarına uygunluğunun denetlenmesinden değil, yalnızca Anayasa'ya biçim ve esas bakımlarından uygunluğunun denetlenmesinden söz edilmekte ise de Anayasa'ya uygunluk denetiminin içerisine öncelikle kanun hükmünde kararnamenin yetki kanununa uygunluğunun denetimi de girer. Çünkü Anayasa'da, Bakanlar Kuruluna ancak yetki kanununda belirtilen sınırlar içerisinde kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmesi öngörülmüştür. Yetkinin dışına çıkılması, kanun hükmünde kararnameyi Anayasa'ya aykırı duruma getirir.

 

Dayanaklarını doğrudan doğruya Anayasa'dan alan olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerinden farklı olarak, olağan dönemlerdeki kanun hükmünde kararnamelerin bir yetki kanununa dayanması zorunludur. Bu nedenle, kanun hükmünde kararnameler ile dayandıkları yetki kanunu arasında çok sıkı bir bağ vardır. Kanun hükmünde kararnamenin yetki kanunu ile olan bağı, kanun hükmünde kararnameyi aynen ya da değiştirerek kabul eden kanun ile kesilir. Kanun hükmünde kararnamenin Anayasa'ya uygun bir yetki kanununa dayanması, geçerliliğinin ön koşuludur. Bir yetki kanununa dayanmadan çıkartılan veya dayandığı yetki kanunu iptal edilen kanun hükmünde kararnamelerin içeriği Anayasa'ya aykırılık oluşturmasa bile bunların Anayasa'ya uygunluğundan söz edilemez.

 

Kanun hükmünde kararnamelerin Anayasa'ya uygunluk denetimi, kanunların denetiminden farklıdır. Anayasa'nın 11. maddesinde, 'Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.' denilmektedir. Bu nedenle kanunların denetiminde, onların yalnızca Anayasa kurallarına uygun olup olmadıkları saptanır. Kanun hükmünde kararnameler ise konu, amaç, kapsam ve ilkeleri yönünden hem dayandıkları yetki kanununa hem de Anayasa'ya uygun olmak zorundadırlar.

 

Anayasa'da kimi konuların kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenmesi yasaklanmaktadır. Anayasa'nın 91. maddesinin birinci fıkrasında 'Sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümde yer alan siyasî haklar ve ödevler...'in kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kural gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisi, 'Bakanlar Kurulu'na ancak kanun hükmünde kararnameyle düzenlenmesi yasaklanmış alana girmeyen konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir.

 

Anayasa'nın herhangi bir maddesinde kanunla düzenleneceği öngörülen bir konunun, Anayasa'nın 91. maddesinin birinci fıkrasının açıkça yasakladığı hükümler ile ilgili olmadıkça ya da Anayasa'nın 163. maddesinde olduğu gibi kanun hükmünde kararname çıkarılamayacağı açıkça belirtilmedikçe kanun hükmünde kararname ile düzenlenmesi Anayasa'ya aykırılık oluşturmaz.

 

 

B- Kanun Hükmünde Kararname'nin Tümünün Anayasa'ya Aykırılığı İddiasının İncelenmesi

 

Dava dilekçesinde, KHK'nin dayanağı olan 6.4.2011 günlü, 6223 sayılı Yetki Kanunu'nun Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptali gerekeceği, iptal edilmesi halinde ise KHK'nin dayanaktan yoksun kalacağı belirtilerek KHK'nin tümünün, Anayasa'nın Başlangıç'ı ile 2., 6. ve 91. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

 

Anayasa Mahkemesinin 27.10.2011 günlü, E.2011/60, K.2011/147 sayılı kararı ile 6223 sayılı Yetki Kanunu'nun Anayasa'ya aykırılığı iddiasına dayalı iptal isteminin reddine karar verildiğinden KHK'nin tümüne yönelik Anayasa'ya aykırılık iddiası dayanaksız kalmıştır. İptal isteminin reddi gerekir.

 

C- Kanun Hükmünde Kararname'nin Ayrı Ayrı Tüm Maddeleri İle Eki (I) ve (II) Sayılı Cetvellerinin 6223 Sayılı Yetki Kanunu Kapsamında Olup Olmadığının İncelenmesi

 

Dava dilekçesinde, KHK'nin ayrı ayrı tüm maddeleri ile eki (I) ve (II) Sayılı Cetvellerin, 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında olmadığı, amacına ve ilkelerine aykırılık taşıdığı belirtilerek Anayasa'nın 2., 6. ve 91. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

 

1- KHK'nin 6. Maddesinin (1) Numaralı Fıkrasının (ğ) Bendi

 

KHK'nin 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendi, 23.8.2011 günlü, 653 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile değiştirildiğinden, konusu kalmayan (ğ) bendine ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

 

2- KHK'nin 15. Maddesi

KHK'nin 15. maddesi, 653 sayılı KHK'nin 2. maddesi ile başlığıyla birlikte değiştirildiğinden, konusu kalmayan bu maddeye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

 

3- KHK'nin 35. Maddesi

 

KHK'nin 35. maddesi, 11.10.2011 günlü, 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından, konusu kalmayan bu maddeye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

 

 

4- KHK'nin Geçici 3. Maddesinin (10) Numaralı Fıkrası

 

KHK'nin Geçici 3. Maddesinin (10) numaralı fıkrası, 666 sayılı KHK'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından, konusu kalmayan bu fıkraya ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

5- KHK'nin Ekinde Yer Alan (I) Sayılı Cetvel'in (9) Numaralı Bölümü

 

KHK'nin ekinde yer alan (I) Sayılı Cetvel'in (9) numaralı bölümü, 653 sayılı KHK'nin 5. maddesi ile '9) Denetim Hizmetleri Başkanlığı' olarak değiştirildiğinden, konusu kalmayan bu bölüme ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

 

6- KHK'nin Ekinde Yer Alan (II) Sayılı Cetvel

KHK'nin ekinde yer alan (II) Sayılı Cetvel, 666 sayılı KHK'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından, konusu kalmayan bu Cetvel'e ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekir.

 

7- KHK'nin Diğer Kuralları

 

6223 sayılı Yetki Kanunu'nun amaç ve kapsamını düzenleyen 1. maddesinde Kanun'un amacı, kamu hizmetlerinin düzenli, süratli, etkin, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlamak olarak belirlenmiş ve yetkinin kapsamı iki başlık altında tespit edilmiştir. Yetkinin kapsamına ilk olarak kamu hizmetlerinin bakanlıklar arasındaki dağılımının yeniden belirlenmesi girmektedir. Bu çerçevede gerekli görülmesi halinde yeni bakanlıklar kurulması, var olan bakanlıkların birleştirilmesi, bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının yeniden belirlenmesi için kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Bu amaçla;

 

1- Mevcut bakanlıkların birleştirilmesine veya kaldırılmasına, yeni bakanlıklar kurulmasına, anılan bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarıyla hiyerarşik ilişkilerine,

 

2- Mevcut bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların bağlılık ve ilgilerinin yeniden belirlenmesine veya bunların mevcut, birleştirilen veya yeni kurulan bakanlıklar bünyesinde hizmet birimi olarak yeniden düzenlenmesine,

 

3- Mevcut bakanlıklar ile birleştirilen veya yeni kurulan bakanlıkların görev, yetki, teşkilat ve kadrolarının düzenlenmesine, taşrada ve yurt dışında teşkilatlanma esaslarına,

 

ilişkin kanun hükmünde kararname çıkarılabilecektir.

 

İkinci olarak, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memurlar, işçiler, sözleşmeli personel ile diğer kamu görevlilerinin atanma, nakil, görevlendirilme, seçilme, terfi, yükselme, görevden alınma ve emekliye sevk edilme usul ve esaslarına ilişkin olarak değişiklikler ve yeni düzenlemeler yapılması için kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiştir.

 

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde yapılan inceleme sonucunda; KHK'nin, hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilenler dışında kalan diğer kurallarının 6223 sayılı Yetki Kanunu'nun kapsamında olduğu anlaşıldığından bu kurallara ilişkin iptal isteminin reddi gerekir.

 

D- Kanun Hükmünde Kararname'nin Ayrı Ayrı Tüm Maddeleri İle Eki (I) ve (II) Sayılı Cetvellerinin Anayasa'nın 91. Maddesi Yönünden İncelenmesi

 

Dava dilekçesinde, KHK'nin ayrı ayrı tüm maddeleri ile eki (I) ve (II) Sayılı Cetvellerin, Anayasa'nın 91. maddesinde belirtilen sınırların dışında düzenlendiği bu nedenle Anayasa'nın 2., 6. ve 91. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

KHK'nin, hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilen dışında kalan diğer kurallarında, Anayasa'nın 91. maddesinin birinci fıkrası uyarınca kanun hükmünde kararname ile düzenlenmesi yasaklanmış alanlara ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden bu kurallara ilişkin iptal isteminin reddi gerekir.

 

Serruh KALELİ, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Erdal TERCAN ile Zühtü ARSLAN 34. maddenin (1) ve (3) numaralı fıkraları yönünden bu görüşe katılmamışlardır.

 

E- Kanun Hükmünde Kararname'nin Anayasa'ya Aykırılığı İleri Sürülen Maddelerinin İçerik Yönünden İncelenmesi

 

1- KHK'nin 7. Maddesinin (1) Numaralı Fıkrasının (ğ) Bendinin 'Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri ile Dahilde İşleme Rejimi konularında Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirmek.' Bölümünün ve 37. Maddesinin (2) Numaralı Fıkrasının Birinci, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Cümleleri ile Dokuzuncu Cümlesinin ''Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde ...' Bölümünün İncelenmesi

 

Dava dilekçesinde, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'ndan yapılacak ödemelere ve Dahilde İşleme Rejimi işlemlerine ilişkin görevlerin kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu kapsamına girmeyen, kamu tüzel kişisi olmayan, kamu kurumu ya da Ekonomi Bakanlığına bağlı veya ilgili kuruluş nitelikleri bulunmayan Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ile Vakıflar Kanunu'na göre kurulmuş olan Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ve ilgili kurum ya da kuruluşların görevlendirilebilmesi yetkisi verildiği belirtilerek kuralların, Anayasa'nın 6., 123., 128. ve 135. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

 

KHK'nin 7. maddesinde, Ekonomi Bakanlığının merkez hizmet birimlerinden olan İhracat Genel Müdürlüğünün görevleri düzenlenmiştir. Anılan maddenin dava konusu bölümün de yer aldığı (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendinde ise İhracat Genel Müdürlüğü tarafından Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik devlet destekleri ile dâhilde işleme rejimi konularında görevlendirilebilecek kurum ya da kuruluşlar belirtilmiştir.

KHK'nin 37. maddesinde, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ile ilgili görev ve yetkiler, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kapsamında yapılacak destekleme ödemelerinin hangi kurum ya da kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilebileceği kurala bağlanmıştır. Anılan maddenin dava konusu olan birinci, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci cümleleri ile dokuzuncu cümlesindeki bölümü, ödemelerde görev verilebilecek kurum ya da kuruluşlar aracılığıyla yapılacak işlemlerin usul ve esasları, Fon'dan yapılacak fazla ve yersiz ödemelere karşı mali sorumluluk, bu nitelikteki ödemelerden sorumlu olan kurum ya da kuruluşlardan tahsil usullerini öngörmüştür.

Ülke ekonomisi için önemli görülen kesimleri desteklemek ve tarımsal girdilere sübvansiyon sağlamak amacıyla oluşturulan Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu, ihracata yönelik devlet yardımlarının kaynağını oluşturmaktadır. Dahilde işleme rejimi, ülke içinde uygun fiyatlarla temini mümkün olmayan, istenilen kaliteyi taşımayan, üretimi yapılmayan ya da yeterli miktarda üretilmeyen eşyanın herhangi bir önlemle karşılaşmayacak şekilde gümrük muafiyeti ile ithaline olanak sağlayan teşvik sistemidir. Dava konusu kurallarla, İhracat Genel Müdürlüğüne, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kapsamında yapılacak ödemeler ve Dahilde işleme rejimi ile ilgili iş ve işlemlerin bir bölümünde Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile ilgili kurum ya da kuruluşları görevlendirebilme yetkisi verilmektedir. Destek ödemeleri ile ilgili başvuruların yapılacağı Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ya da kuruluşlar, mevzuat çerçevesinde başvuruları inceledikten sonra destek tutarlarını tespit edecektir. Ödemeye ilişkin olarak oluşturulacak tahakkuk listeleri Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasına ve Ekonomi Bakanlığına sunulacaktır. Ekonomi Bakanlığı, gerekli inceleme ve denetimlerini yaptıktan sonra mevzuata uygun gördüğü ödemenin gerçekleşmesini sağlayacaktır. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ise, kuruluş amacı doğrultusunda, kendisine Ar-Ge kapsamında yapılacak başvurularda, projeyi inceleyerek destekleme için uygun olup olmadığını belirleyecek ve eğer proje uygun ise destekleme miktarını belirledikten sonra bir raporla nihai karar verilmek üzere başvuruyu Ekonomi Bakanlığına gönderecektir. Ar-Ge kapsamında yapılacak ödemeler, geri ödemeli destek şeklinde olacaktır. Desteklemenin bir kısmı vakıf, bir kısmı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu üzerinden sağlanacaktır. KHK.'nin 7. ve 37. maddelerinde geçen 'ilgili diğer kurum ve kuruluşlar' ibaresi Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile aynı hukuki statüde kurum ya da kuruluşları anlatmaktadır. Kamu ile doğrudan ya da dolaylı bağı olmayan, kamu hizmeti gerçekleştirmeyen özel hukuk tüzel kişileri, ibarenin kapsamında değildir.

Anayasa'nın 123. maddesinde, 'İdare kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Kamu tüzel kişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur.' hükümleri yer almıştır. Kamu hukuku tüzel kişilerinin sadece kuruluş ve kaldırılışları değil, görevleri, yetkileri, örgütlenmeleri ve işleyişleriyle ilgili usul ve esaslarının kanunla düzenleneceği açıktır.

Anayasa'nın 128. maddesinde ise 'Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.' denilmiştir.

Anayasa'nın 135. maddesinde de kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tanımlanmıştır. Buna göre, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, 'belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleri'dir. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bir tür kamu hizmeti yaptığı göz önünde tutularak, Anayasa'nın 'yürütme' bölümü içinde düzenlenmişlerdir.

Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri, 18.6.2009 günlü, 5910 sayılı Türkiye İhracatçılar Meclisi İle İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile tüzel kişilikleri oluşturulmuş, kendi üyeleri arasından yargı gözetiminde yapılacak seçimle organları belirlenen, Anayasa'nın 135. maddesinde öngörülen özellikleri taşıyan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ise uluslararası kuruluşlarla yapılan anlaşmalar gereğince Medeni Kanun hükümlerine göre kurulmuş, 22.1.2009 günlü, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları İle İlişkilerine Dair Kanun'un ek 1. maddesi uyarınca kuruluşundan itibaren kanunla kurulmuş vakıf sayılan, kurucuları arasında ve yönetim kurulunda beş adet kamu kurumu bulunan, bilimsel ve teknik konularda çalışan, kamu-özel sektör ortaklığından oluşan, karma nitelikteki özel hukuk tüzel kişisidir.

 

Kamu hizmeti, devlet ya da diğer kamu tüzel kişileri tarafından ya da bunların gözetim ve denetimleri altında, genel ve ortak gereksinimleri karşılamak, kamu yararını ya da çıkarını sağlamak için yapılan ve topluma sunulmuş bulunan sürekli ve düzenli etkinliklerdir. Kamu hizmeti asli olarak idarece yerine getirilmesi gerekse de zaman içindeki toplumsal değişim, hizmetlerin çeşitliliği ve niteliklerinin artması, ekonomik ve sosyal zorunluluklar nedeniyle çeşitli yöntemlerle özel kişilerce de gerçekleştirilmeye başlanmıştır.

'Kamu hizmeti' kavramının gerek öğretide gerekse uygulamalarda Devletçe ve öteki kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre yürütülen hizmetler alanının dışına taşan ve yayılan bir kapsamı olduğu ve kapsamın da gittikçe genişlediği bir gerçektir. Çağdaş kamu hizmeti kavramına giren hizmetler yalnızca devlet etkinlikleri ile sınırlandırılamaz. Devletin genel idare esaslarına göre yürütmek zorunda olduğu ve başkasına devredemeyeceği çeşitli kamu hizmetlerinin yanında sürekli gözetimi ve denetimi altında, belli yasal usullerle kamu ya da özel hukuk tüzel kişileri aracılığıyla yaptırabileceği hizmetler de bulunmaktadır. Kamusal hizmet ünitelerinin nitelik ve özellikleriyle uyuşabildiği ölçüde, kamu ve özel hukuk kurallarından oluşan karma nitelikte yapılandırılmaları mümkündür. Bu sebepledir ki, kamu hizmetleri ne suretle yürütülürse yürütülsün kamu kurum ve kuruluşlarının gözetim ve denetimleriyle hizmeti yönlendirme yetkileri var olduğu sürece hizmet kamusal niteliğini korumuş olur. Destekleme Fiyat İstikrar Fonu'ndan yapılacak ödemeler ve Dahilde İşleme Rejimine ilişkin iş ve işlemler, Anayasa'nın 128. maddesi anlamında devletin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü olduğu bir kamu hizmeti olarak nitelendirilemeyeceğinden, bu hizmetlerin tamamının salt memur ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi gerektiğinden de söz edilemez. Dolayısıyla belirtilen bu hizmetlerin kamu ya da özel hukuk tüzel kişilerince yerine getirilmesi mümkündür.

Dava konusu kurallarla, kamu hizmeti tamamıyla devredilmemekte, denetimi Bakanlıkta kalmak üzere, işlemlerin incelemeye ilişkin bölümünün adı geçen kurum ya da kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirebilmesi konusunda Bakanlığa yetki verilmektedir. Bakanlığın verilen yetkiyi kullanmayarak, bu hizmetleri belirtilen kurum ya da kuruluşlara yaptırmaksızın bünyesinde yer alan kamu görevlileri aracılığıyla gerçekleştirebileceği hususunda da kuşku bulunmamaktadır. Bunun yanında KHK'nin dava konusu kuralı da içeren 7. maddesinin (ğ) bendinde, İhracat Genel Müdürlüğüne, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerini denetleme görevi verilmektedir. Ayrıca 5910 sayılı Kanun'un 22. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri ile bunların kurdukları vakıf, şirket, işletmeler ve iştirakler idari ve mali yönden Ekonomi Bakanlığının denetimine tabidir. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı aracılık yaptığı projelerle ilgili olarak Ekonomi Bakanlığı tarafından denetlenebilmektedir. Ayrıca KHK'nin 37. maddesinin (2) numaralı fıkrası ile anılan kuruluşların gerçekleştirdikleri işlemlerden kaynaklanan fazla veya yersiz ödemeler nedeniyle Ekonomi Bakanlığına karşı mali olarak sorumlu oldukları yönünde düzenleme yapılmıştır. Bu sorumluluğun yanında KHK'nin 37. maddesinin 9. cümlesinin, dava konusu bölümün devamında kamu kurumunun amme alacağı kabul edilen bu alacakların, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edileceği de öngörülmektedir.

 

Belirtildiği üzere anılan işlemlerle ilgili nihai karar verme ile birlikte denetim yetkisi de Bakanlığa verildiğinden kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri ile karma nitelikte bir yapıya sahip olan Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfına, amaçlarına uygun olmak üzere kamu hizmeti yaptırılmasında Anayasa'ya aykırı bir yön bulunmamaktadır.

 

Açıklanan nedenlerle dava konusu kurallar, Anayasa'nın 123., 128. ve 135. maddelerine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir.

 

Kuralların, Anayasa'nın 6. maddesi ile ilgisi görülmemiştir.

 

Fulya KANTARCIOĞLU bu görüşe katılmamıştır.

 

2- KHK'nin 34. Maddesinin (1) ve (3) Numaralı Fıkralarının İncelenmesi

 

Dava dilekçesinde, KHK'nin 34. maddesinin (1) numaralı fıkrasıyla ürün denetmenlerinin mezun olacakları fakülte ve yüksek okulların belirlenmesinin, (3) numaralı fıkrasıyla mesleğe alınma, yarışma sınavları, yetiştirilmeleri, yeterlilik sınavları, görev, yetki ve sorumlulukları, atama ve yer değiştirmeleri ile çalışma usul ve esasların yönetmeliğe bırakılmasının yetkinin kanuniliği, yasama yetkisinin devredilmezliği ve idarenin kanuniliği ilkeleri ile bağdaşmayacağı belirtilerek kuralların, Anayasa'nın 6., 7., 8., 123. ve 128. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

 

KHK'nin 34. maddesinin (1) numaralı fıkrasında, Ekonomi Bakanlığının taşra teşkilatında istihdam edilmek üzere yarışma sınavı sonucuna göre mesleğe yardımcı olarak başladıktan sonra ürün denetmeni olacakların, en az dört yıllık olmak üzere hangi fakülte veya yüksek okuldan mezun olmaları gerektiği; (3) numaralı fıkrasında ise ürün denetmeni kadrosuna atanacakların mesleğe alınmalarının, yarışma ve yeterlilik sınavlarının, yetiştirilmelerinin, görev yetki ve sorumluluklarının, atama ve yer değiştirmeleri ile çalışma usullerinin yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır.

 

Anayasa'nın 123. maddesinde, idarenin bütünlüğü ve kanuniliği ilkesi kabul edilmiştir. İdarenin kanuniliği ilkesinin bir sonucu olarak Anayasa'nın 128. maddesinde de 'Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir.' denilmiştir. Buna göre, Anayasa'nın 128. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki görevleri yürüten bütün personelin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülüklerinin kanunla düzenlenmesi gerekir.

 

Anayasa'nın 7. maddesindeki 'Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisi'nindir. Bu yetki devredilemez.' kuralına göre, kanun koyucunun temel ilkeleri koymadan, çerçeveyi çizmeden yürütmeye yetki vermemesi, sınırsız, belirsiz bir alanı, yönetimin düzenlemesine bırakmaması gerekir. Belirtilen konuların kanunla düzenlenmesi gerekmekte ise de tüm ayrıntılarının sadece kanunla düzenlenmesi beklenemez ve bu konuda idari düzenlemeler yapılması Anayasa'nın 7. ve 128. maddesine aykırılık teşkil etmez.

 

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesiyle, devlet memurluğuna girişin genel ve özel şartları kanunla belirtildikten sonra, kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları düzenleyebileceği öngörülmüştür. Kurum ya da kuruluşlar, görevleri ile ilgili olarak arayacakları ek nitelikleri, teşkilat ya da özel kanunlarında belirtilebilecekleri gibi yönetmeliklerle de belirleyebilecektir. 48. madde ile devlet memurluğuna girişe ilişkin koşulların genel çerçevesi belirlenmiş dolayısıyla Anayasa'nın 128. maddesinin öngördüğü kanunla düzenleme şartı da yerine getirilmiş olmaktadır. Dava konusu kural ile belirlenmiş çerçeve içerisinde atamaya ilişkin ayrıntılı konuların düzenlenmesi yönetmeliğe bırakılmaktadır. Kural ile ürün denetmenlerinin en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakülte veya yüksekokullardan mezun olanlar arasından seçileceği belirtilerek, bu kadroda görev yapacaklarda aranacak eğitime ilişkin ek nitelikler ortaya konmaktadır. Dört yıllık olmak üzere hangi fakülte veya yüksekokul mezunlarının göreve alınacağını belirleme yetkisini yürütme organına bırakmak, memuriyete girişin koşullarını değil göreve gireceklerin ek niteliklerini belirlemeye ilişkindir. Ayrıca denetlenecek ürün çeşidinin çokluğu ve değişkenliği nedeniyle yürütülen görev farklı uzmanlık alanları ve dolayısıyla farklı nitelikte personel çalıştırılmasını gerektirmektedir. Görevin özelliği gereği personelde eğitime ilişkin ek niteliklerin aranması doğaldır. Bu nedenle, görevi gerçekleştirecek kişilerin hangi fakülte veya yüksekokul mezunu olmaları gerektiğini belirleme yetkisinin yürütme organına bırakılmış olması, yasama yetkisinin devri anlamına gelmez.

 

KHK'nin 34. maddesinde, ürün denetmenlerinin görev ve yetkilerine ilişkin özel bir hüküm yer almamakta ise de KHK'nin bütünü dikkate alındığında, Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünün görevlerini düzenleyen 13. maddesinin, aynı zamanda ürün denetmenlerinin görevlerinin genel çerçevesini oluşturduğu anlaşılmaktadır. 13. maddenin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi uyarınca dış ticarete konu ürünlere ilişkin teknik düzenlemeleri hazırlama, teknik düzenlemelere uygunluk denetimi yapma veya yaptırma, teknik mevzuatı bulunmayan dış ticarete konu ürünlerde ihtiyaç halinde teknik düzenlemeler hazırlama görevi Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Dolayısıyla, anılan bentten ürün denetmenlerinin görevleri 'teknik düzenlemelere uygunluk denetimi yapmak' olarak anlaşılmaktadır. Öte yandan, ürün denetmenliği kadrosunda görev yapacak kişilerin hak ve yükümlülükleri ile diğer özlük hakları, tabi oldukları 657 sayılı Kanun'da ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Ürün denetmenlerinin görevi, çalıştıkları genel müdürlüğün görevi ile sınırlanarak görevin çerçevesi çizilmiştir.

 

KHK ile kadroları ihdas edilen ve görevlerinin genel çerçevesi, 13. maddeyle belirlenen ürün denetmenlerinin 'yeterlik ve yarışma sınavları' ile 'çalışma usul ve esasları'na ilişkin konular, KHK ile çerçevesi çizilerek, sınırları belirtilmiş ve belirgin hale gelmiş olduğundan konunun ayrıntılarının düzenlenmesi yönetmeliğe bırakılabilir. Dolayısıyla dava konusu kuralların, Anayasa'ya aykırı bir yönü bulunmamaktadır.

 

Açıklanan nedenlerle, dava konusu kurallar Anayasa'nın 7., 123. ve 128. maddelerine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir.

Serruh KALELİ, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Erdal TERCAN ile Zühtü ARSLAN bu sonuca (D) bendinde ifade edilen gerekçelerle katılmamıştır.

 

Kuralların, Anayasa'nın 6. ve 8. maddeleri ile ilgisi görülmemiştir.

 

V- YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİ

 

3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin;

 

A) 1- Tümüne, 1., 2., 3., 4., 5. maddelerine, 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) dışındaki bentlerine, 7., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 16., 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24., 25., 26., 27., 28., 29., 30., 31., 32., 33., 34., 36., 37., 38., 39., 40. maddelerine, geçici 1. maddesine, geçici 2. maddesine, geçici 3. maddesinin (10) numaralı fıkrası dışındaki bölümüne, geçici 4. maddesine, geçici 5. maddesine, (I) Sayılı Cetvel'in (9) numaralı bölümü dışında kalan bölümüne,

2- İçerikleri itibariyle Anayasa'ya aykırılığı ileri sürülen;

a- 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendinin 'Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri ile Dahilde İşleme Rejimi konularında Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirmek.' bölümüne,

b- 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarına,

c- 37. maddesinin (2) numaralı fıkrasının;

aa- Birinci, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci cümlelerine,

bb- Dokuzuncu cümlesinin ''Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde ...' bölümüne,

yönelik iptal istemleri, 18.7.2012 günlü, E.2011/85, K.2012/109 sayılı kararla reddedildiğinden, bu Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğün durdurulması isteminin REDDİNE,

 

B) 1- 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendi,

2- 15. ve 35. maddeleri,

3- Geçici 3. maddesinin (10) numaralı fıkrası,

4- Ekinde yer alan (I) Sayılı Cetvel'in (9) numaralı bölümü,

5- Ekinde yer alan (II) Sayılı Cetvel,

 

hakkında, 18.7.2012 günlü, E.2011/85, K.2012/109 sayılı kararla karar verilmesine yer olmadığına karar verildiğinden, bu madde, fıkra, bent, bölüm ve cetvel'e ilişkin yürürlüğün durdurulması istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

 

18.7.2012 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

 

VI- SONUÇ

 

3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin;

 

A) 6.4.2011 günlü, 6223 sayılı Kamu Hizmetlerinin Düzenli, Etkin ve Verimli Bir Şekilde Yürütülmesini Sağlamak Üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat, Görev ve Yetkileri ile Kamu Görevlilerine İlişkin Konularda Yetki Kanunu'na yönelik iptal istemi, 27.10.2011 günlü, E. 2011/60, K. 2011/147 sayılı kararla reddedildiğinden, kararname'nin tümüne yönelik iptal isteminin REDDİNE, OYBİRLİĞİYLE,

 

B) 1- 1., 2., 3., 4., 5., 6. maddesinin bir numaralı fıkrasının (ğ) dışındaki bentleri, 7., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 16., 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24., 25., 26., 27., 28., 29., 30., 31., 32., 33., 34., 36., 37., 38., 39., 40., geçici 1. maddesi, geçici 2. maddesi, geçici 3. maddesinin (10) numaralı fıkrası dışındaki bölümü, geçici 4. maddesi, geçici 5. maddesi, (I) Sayılı Cetvel'in (9) numaralı bölümü dışında kalan bölümü, 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında olduğundan Anayasa'ya aykırı olmadığına ve bu madde, bent ve bölümlere ilişkin iptal isteminin REDDİNE, OYBİRLİĞİYLE,

2- a- 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendi, 23.8.2011 günlü, 653 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile 'Denetim Hizmetleri Başkanlığı.' olarak değiştirildiğinden,

b- 15. maddesi, 653 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesi ile başlığıyla birlikte değiştirildiğinden,

c- 35. maddesi, 11.10.2011 günlü, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından,

d- Geçici 3. maddesinin (10) numaralı fıkrası, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından,

e- Ekinde yer alan (I) Sayılı Cetvel'in (9) numaralı bölümü, 653 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 5. maddesi ile '9) Denetim Hizmetleri Başkanlığı' olarak değiştirildiğinden,

f- Ekinde yer alan (II) Sayılı Cetvel, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 1. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından,

konusu kalmayan bu madde, fıkra, bent, bölüm ve cetvele ilişkin iptal istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

 

C) İçerikleri itibariyle Anayasa'ya aykırılığı ileri sürülen;

1- 7. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendinin 'Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ihracata yönelik Devlet destekleri ile Dahilde İşleme Rejimi konularında Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşları görevlendirmek.' bölümünün Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin REDDİNE, Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyu ve OYÇOKLUĞUYLA,

2- 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarının Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin REDDİNE, Serruh KALELİ, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Erdal TERCAN ile Zühtü ARSLAN'ın karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,

3- 37. maddesinin (2) numaralı fıkrasının;

a- Birinci, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci cümlelerinin,

b- Dokuzuncu cümlesinin '' Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde ...' bölümünün,

Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin REDDİNE, Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyu ve OYÇOKLUĞUYLA,

18.7.2012 gününde karar verildi.

 

 

  

  

  

 

 

 

KARŞIOY GEREKÇESİ

 İptali istenen 3/6/2011 tarihli ve 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarında ürün denetmen yardımcılarının mesleğe atanmalarına ilişkin hükümler yer almaktadır. 34. maddenin (1) numaralı fıkrasına göre 'Bakanlık taşra teşkilatında istihdam edilmek üzere Ürün Denetmenleri, en az dört yıllık lisans eğitimi veren ve yönetmelikle belirlenen fakülte veya yüksekokullar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan fakülte veya yüksekokullardan mezun olanlar arasından yapılan yarışma sınavı sonucuna göre mesleğe Ürün Denetmen Yardımcısı olarak atanırlar.' Maddenin (3) numaralı fıkrasına göre de 'Bunların mesleğe alınmaları, yarışma sınavları, yetiştirilmeleri, yeterlik sınavları, görev, yetki ve sorumlulukları, atama ve yer değiştirmeleri ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.'

 

Anayasa'nın 91. maddesi uyarınca, 'sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasî haklar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez.' Esasen bu hüküm, temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması konusunda Anayasa'nın 13. maddesiyle getirilen kanunilik şartına paraleldir. Olağan dönemlerde, sosyal ve ekonomik haklar dışında kalan temel hak ve hürriyetlerin, kanuna göre istisnai bir tasarruf olan kanun hükmünde kararnameyle düzenlenemeyeceğinin belirtilmesi, bu hak ve hürriyetleri daha fazla güvence altına almaya yöneliktir.

 

Diğer yandan, Anayasa'nın 91. maddesindeki 'kanun hükmünde kararname ile düzenleme yasağını' sadece 'sınırlama' olarak anlamamak gerekir. Anayasa koyucunun, 'sınırlama'yı da kapsayan çok daha geniş bir kavram olan 'düzenleme'yi seçmesi bilinçli bir tercihi yansıtmaktadır. Aksi yorum, temel hak ve hürriyetlere yönelik hangi düzenlemenin sınırlama, hangisinin genişletme olduğu konusunda belirsiz bir alan doğmasına ve gereksiz tartışmalara yol açabilir. Bu nedenle, Anayasa'nın 91. maddesinde belirtilen hak ve hürriyetler, sınırlama ya da genişletme amacıyla, hiç bir şekilde kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenememelidir.

 

Anayasa'nın dördüncü bölümünde yer alan siyasî haklar ve ödevlerden olan 'kamu hizmetine girme hakkı', Anayasa'nın 91. maddesinde kanun hükmünde kararnameyle düzenlenmesi yasaklanan haklardan biridir. Anayasa'nın 70. maddesine göre, 'Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.' Madde, (a) vatandaşların kamu hizmetine girme hakkına sahip olduklarını, (b) ancak bu hakkın mutlak olmadığını, hakkı kullanmak isteyenlerden görevin gerektirdiği niteliklerin aranabileceğini ve (c) bu nitelikler dışında göreve alınmada hiçbir ayrım yapılamayacağını düzenlemektedir.

 

Kamu hizmetine girme ve hizmete alınmada hangi nitelik ve şartların aranacağı hususu Anayasa'nın 70. maddesi kapsamındadır. Nitekim, Anayasa Mahkemesi 3268 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri Hakkındaki Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Yetki Kanunu'nun bazı maddelerinin Anayasa'ya aykırılığının ileri sürüldüğü davada 70. maddenin kapsamına ilişkin tespitlerde bulunmuştur. Buna göre, '657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, devlet memurluğuna alınmayı düzenleyen 46-57. maddelerinin, Anayasa'da 'Hizmete girme' kenar başlığı altında getirilmiş olan ve her Türk'ün, kamu hizmetlerine girme hakkına sahip olduğunu, hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemeyeceğini açıklayan 70. maddesiyle ilgisi ortadadır. Ne var ki, ... 3268 sayılı Yasa'nın, Türk vatandaşlarının devlet memurluğuna alınmaları ile ilgili bir alanda yeni olanaklar yaratmak üzere değişiklik ve düzenleme yapılmasını kapsamadığı kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.' (E. 1986/15, K. 1987/1, K.T: 6.1.1987).

 

İptali istenen kurallar, bir kamu hizmeti olan ürün denetmenliğine giriş şartlarına, ürün denetmen yardımcısı olarak atanacaklarda aranan niteliklere ilişkindir. Ürün denetmen yardımcılığına girişte hangi şart ve niteliklerin aranacağı, bu kamu hizmetine girecek kişilerin kimler arasından ve nasıl seçileceği gibi hususlar kamu hizmetine girme hakkının uygulanmasına dair düzenlemelerdir. Dolayısıyla, bu düzenlemeler Anayasa'nın 91. maddesi uyarınca kanun hükmünde kararnameyle düzenlenemeyecek 'yasak alan' içine girmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle, 637 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkraları Anayasa'nın 91. maddesine aykırıdır ve iptali gerekir.

 

  

 

KARŞIOY GEREKÇESİ

30.6.2011 günlü, 637 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin, iptali istenen 7. ve 37. maddelerinin, yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesiyle bağdaşmaması, 34. maddesinin birinci ve üçüncü fıkralarının da KHK'lerle düzenleme yapılamayacak alana ilişkin bulunması nedeniyle 18.7.2012 günlü, Esas: 2011/113; Karar: 2012/108 sayılı karara ilişkin karşıoy gerekçesi doğrultusunda iptali gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

 

 

 

 

KARŞIOY GEREKÇESİ

6223 sayılı Yetki Yasası'na dayanılarak kararlaştırılan 637 sayılı (KHK) Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin iptali istenilen birinci fıkrasında, ürün denetmeni yardımcılığı yarışma sınavına gireceklerin mezun olmaları gereken fakülte ve yüksek okullara, üçüncü fıkrasında ise mesleğe alınma, yarışma sınavları, yeterlilik sınavları, atama usul ve esaslarına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Anayasa'nın 91. maddesinde, olağan dönemde çıkarılacak kanun hükmünde kararnameler ile Anayasa'nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin düzenlenemeyeceği öngörülmüştür.

Anayasa'nın 'Hizmete girme' başlıklı 70. maddesinde 'Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.'denilmekte ve söz konusu kural, Anayasa'nın dördüncü bölümündeki siyasi haklar ve ödevler ile ilgi düzenlemeler içinde yer almaktadır.

637 sayılı (KHK) Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin birinci fıkrasında ürün denetmeni yardımcılığı yarışma sınavına gireceklerin mezun olmaları gereken fakülte ve yüksek okullar ile üçüncü fıkrasında mesleğe alınma, yarışma sınavları, yeterlilik sınavları, atanmaya ilişkin usul ve esaslar düzenlenmektedir. Söz konusu düzenlemelerin, kamu hizmetine girme hakkına ilişkin olduğundan ve Anayasa'nın dördüncü bölümündeki siyasi haklar ve ödevler ile ilgili yasaklanan alan içinde yer aldığında duraksama bulunmamaktadır.

 

Buna göre, 637 sayılı KHK'nin 34. maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları, Anayasa'nın 91. maddesi ile olağan dönemde çıkarılacak kanun hükmünde kararnameler için yasaklanan alanı düzenlemekte ve bu haliyle Anayasa'ya aykırılık oluşturmaktadır.

Açıklanan nedenle kuralların iptali gerektiğinden, redde ilişkin çoğunluk görüşüne katılmadım.

 

 

KARŞIOY YAZISI

 

637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarının bir kamu hizmeti olan 'ürün denetmenliği'ne giriş koşullarına ilişkindir.

 

Kamu hizmetine girme hakkı Anayasa'nın 70. maddesinde düzenlenmiş olup niteliği itibariyle Anayasa'nın 91. maddesinde belirtilen, kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemeyecek hak ve hürriyetlerdendir. Kuralın 91. maddeye aykırılık nedeniyle iptali gerekir.

 

 

 

KARŞIOY GEREKÇESİ

 

Anayasa'nın 7. maddesinde, 'Yasama Yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.' hükmü yer almıştır. Anayasa'nın 87. maddesinde ise , 'Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek' Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

Anayasa'nın 91. maddesinde 'Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasa'nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasi haklar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez.' denilmektedir.

Yukarıya aynen alınan madde hükümlerinden yasama yetkisinin genel ve asli bir yetki olup devredilemeyeceği, kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin ise kendine özgü istisnai bir yetki olduğu ve Anayasa'nın 91. maddesinde belirtilen sınırlar içinde kullanılabileceği anlaşılmaktadır.

 

Anayasa'nın 'siyasi haklar ve ödevler' başlıklı Dördüncü bölümünde yer alan 70. madde de ise ' Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka bir ayırım gözetilemez.' hükmü yer almıştır. Madde hükmü ile kamu hizmetlerine girme hakkı düzenlenirken, hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka bir ayırım gözetilemeyeceği de belirtilmek suretiyle bu hakkın güvence altına alındığı açıktır.

 

Bu durumda, 3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkralarında yer alan 'Ürün Denetmen Yardımcıları' hakkındaki düzenleme, Anayasa'nın Dördüncü bölümünde yer alan 70. maddede hüküm altına alınan 'kamu hizmetine girme hakkına' ilişkin olup, Anayasa'nın 91. maddesine göre kanun hükmünde kararname ile düzenlenmesi mümkün olmayan, yasak alan içindedir.

 

Açıklanan nedenlerle 3.6.2011 günlü, 637 sayılı Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 34. maddesinin (1) ve (3) numaralı fıkraları, Anayasa'nın 7., 87. ve 91. maddelerine aykırı olduğu ve iptali gerektiği düşüncesi ile verilen karara katılmıyorum.