ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Resmi Gazete tarih/sayı         : 14.02.2004/25373

Esas Sayısı                               : 2003/107

Karar Sayısı                            : 2004/4 (Yürürlüğü Durdurma)

Karar Günü                            : 29.1.2004

YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNDE BULUNAN : Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri Ali TOPUZ, Haluk KOÇ ve 141 Milletvekili

YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNİN KONUSU : 10.12.2003 günlü, 5016 sayılı "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun"un 1. maddesiyle 17.7.1963 günlü, 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun'a eklenen Geçici 3. maddenin, Anayasa'nın Başlangıç'ının dördüncü paragrafı ile 2., 6., 7., 8., 9., 10., 11., 123. ve 127. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptali ve bu maddenin uygulanması sonucu doğabilecek sakıncaların önlenebilmesi için yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmesi istemidir.

I- YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNİN GEREKÇESİ

23.12.2003 günlü dava dilekçesinde, 10.12.2003 günlü, 5016 sayılı "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun"un 1. maddesiyle 17.7.1963 günlü, 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun'a eklenen Geçici 3. maddenin, Anayasa'ya aykırılığı ve uygulanması durumunda giderilmesi olanaksız zararların doğabileceği ileri sürülerek iptali ve yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmesi istenilmiştir.

II- YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİNİN İNCELENMESİ

Yürürlüğün durdurulması istemini de içeren dava dilekçesi ve ekleri, yürürlüğün durdurulması hakkındaki inceleme raporu, iptali istenilen madde, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekçeleri ile öteki yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

10.12.2003 günlü, 5016 sayılı "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun"un 1. maddesiyle 17.7.1963 günlü, 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun'a eklenen Geçici 3. maddenin, Anayasa'ya aykırılığı konusunda güçlü belirtiler bulunduğu ve uygulanması halinde sonradan giderilmesi güç veya olanaksız durum ve zararların doğabileceği gözetilerek esas hakkında karar verilinceye kadar yürürlüğünün durdurulması gerekmiştir. Bu görüşe Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Samia AKBULUT ve Sacit ADALI katılmamıştır.

III- SONUÇ

10.12.2003 günlü, 5016 sayılı "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun"un 1. maddesiyle 17.7.1963 günlü, 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun'a eklenen Geçici 3. maddenin, Anayasa'ya aykırılığı konusunda güçlü belirtiler bulunduğu ve uygulanması halinde sonradan giderilmesi güç veya olanaksız durum ve zararların doğabileceği gözetilerek ESAS HAKKINDA KARAR VERİLİNCEYE KADAR YÜRÜRLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA, Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Samia AKBULUT ile Sacit ADALI'nın "İstemin reddi gerektiği" yolundaki karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA, 29.1.2004 gününde karar verildi.

KARŞIOY YAZISI

Anayasa Mahkemesi'nce yürürlüğün durdurulmasına karar verilebilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bunlardan birincisi, dava konusu kuralın iptal edileceğine ilişkin güçlü olasılık bulunması, ikincisi ise, yürürlüğün durdurulmasına karar verilmesi halinde giderilmesi olanaksız veya güç durumların ortaya çıkmasıdır. Ayrıca, gerek Anayasa'nın 153. maddesinin üçüncü fıkrası ve gerekse 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre, bir kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün veya bunların belirli kurallarının iptali halinde bir hukuksal boşluk meydana geliyor ve bu boşluk kamu düzenini tehdit veya kamu yararını ihlâl edici mahiyette görülüyor ise bu boşluğun doldurulmasını sağlamak amacıyla iptal kararının Resmî Gazete'de yayımında başlayarak bir yıla kadar kararın yürürlüğünün ertelenmesine Anayasa Mahkemesi'nce karar verilebilmektedir.

Olayda, hangi nedenle ve kimlerin kusurlu davranışlarının sonucu olursa olsun üyelerinin seçimi konusunda "TÜBİTAK Bilim Kurulu"nda gerekli yasal çoğunluk sağlanamamakta ve önemli görev ve yetkilerle donatılmış olan bu Kurul, işlevini yerine getirememektedir. Bu nedenle, Bilim Kurulu'nun oluşturulabilmesi için, eksik üyelerin atanmasını sağlamak amacıyla 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun'a geçici 3. madde eklenmiştir. Bu kuralın yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmesi halinde, hukuksal bir boşluk doğacağı ve bu boşluğun kamu düzenini tehdit ve kamu yararını ihlâl edeceği kuşkusuzdur. Yürürlüğü durdurma kararlarında dava konusu kuralın hangi nedenlerle ve Anayasa'nın hangi maddesine aykırı olduğuna ilişkin gerekçeye yer verilmediğinden, görev süreleri sona eren veya yerlerine atanan yeni üyelerin hukuksal statülerinin ne olacağı yolunda gerek doktrinde ve gerekse uygulamada çok değişik görüş ve kararlar oluşacaktır. Bu uygulamalar sonucunda Bilim Kurulu'nda yeter sayı oluşamayacağından Kurum çalışamaz duruma düşecektir. Bunun için yeni bir yasal düzenleme zorunludur.

Bu nedenledir ki, uyuşmazlığın esası karara bağlanarak bir iptal kararı verilmiş olsa dahi bu iptal kararının yürürlüğe girmesi için ayrıca makul bir süre verilmesini gerektiren durumlarda yürürlüğün durdurulmasına karar verilmemelidir. Esasen Anayasa Mahkemesi'nce yürürlüğün durdurulması Kurumu'nun içtihatla oluşturulduğu 1995 yılından bugüne kadar, bu kararın hukuksal boşluk yarattığı, bu boşluğun kamu düzenini tehdit ve kamu yararını ihlâl edecek mahiyette görüldüğü durumlarda iptal kararının Resmî Gazete'de yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçmemek üzere süre tanınmış ve yürürlüğün durdurulmasına karar verilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, koşullarından tümü oluşmadığından yürürlüğün durdurulmasına karar verilemeyeceği görüşüyle karara karşıyız.