ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 1971/35

Karar Sayısı : 1971/60

Karar Günü : 24.6.1971

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN MAHKEME: Zonguldak 3. İş mahkemesi.

İTİRAZIN KONUSU: 17.7.1964 günlü, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 26. maddesinin Anayasa’nın 12. maddesine aykırı bulunduğu yolundaki davalı vekilinin iddiası mahkemece bu maddenin birinci fıkrasiyle sınırlı olarak ciddî görülmüş ve Anayasa’nın 151. maddesine dayanılarak Anayasa Mahkemesine başvurulmuştur.

I- OLAY:

Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü işverenin işyerinde gerekli sağlık ve güvenlik tedbirlerini almaması yüzünden meslek hastalığına tutulan bir işçiye (7.2.1961-27.10.1961) tarihleri arasında ödediği malûliyet geliri ve yaptığı masraf tutarının tahsili istemiyle işverene karşı Zonguldak Üçüncü İş Mahkemesinde açtığı 1971/177 esas sayılı davada davalı vekili davacının dayandığı 506 sayılı kanunun 26. maddesinin Anayasa’nın 12. maddesine aykırı olduğunu ileri sürmüş ve iddiayı 26. maddenin birinci fıkrasiyle sınırlı olarak ciddî gören mahkeme Anayasa Mahkemesine başvurulmasına ve davanın geri bırakılmasına karar vermiştir.

II- MAHKEMENİN ANAYASA’YA AYKIRILIK GÖRÜŞÜNE İLİŞKİN GEREKÇESİ ÖZETİ:

5526 sayılı Kanunun 26. maddesinin birinci fıkrası Sosyal Sigortalar Kurumuna bağladığı gelirin tarifesine göre hesaplanacak sermaye değerini önceden işverenden almak yetkisini tanımaktadır. Oysa gelirin gerçekte ne süre ödeneceği belli değildir. Sigortalının ölmesi veya iyileşmesi halinde Kurum sigortalıya gelir ödemekten kurtulacak ve sebepsiz iktisapta bulunmuş olacaktır. Hüküm Kuruma bir ayrıcalık tanıdığı için Anayasa’nın 12. maddesine aykırıdır.

III- YASA HÜKÜMLERİ:

1- İtiraz konusu hüküm:

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun itiraz konusu hükmü kapsayan 21. maddesi, Beşinci Tertip Düstur Cilt 3- Sayfa 2837 deki metne göre, şöyledir:

“Madde 26- İş kazası veya meslek hastalığı, iş verenin kasdı veya işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi veyahut suç sayılır bir eylemi sonucunda olmuşsa, Kurumca sigortalıya veya hak sahibi kimselerine yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 22 nci maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri toplamı işverenden alınır.

İş kazası veya meslek hastalığı, 3 üncü bir kişinin kasıt veya kusuru yüzünden olmuşsa, Kurumca bütün sigorta yardımları yapılmakla beraber zarara sebeb olan 3 üncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara Borçlar kanunu hükümlerine göre rücu edilir.”

2- Dayanak olarak ileri sürülen Anayasa hükmü:

Mahkemenin 506 sayılı Kanunun 26. maddesinin birinci fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğu yolundaki görüşünü desteklemek üzere ileriye sürdüğü Anayasa’nın 12. maddesi aşağıdadır:

“Madde 12- Herkes dil, ırk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ayırımı gözetilmeksizin, kanun önünde eşittir.

Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.”

IV- İLK İNCELEME:

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünün 15. maddesi uyarınca 24.6.1971 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında rapor ve öteki kâğıtlar okunduktan sonra itiraz yoluna başvuran mahkeme yönünden yetki sorununun ele alınması gerekmiştir.

Anayasa’nın 151., Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri hakkındaki 22.4.1962 günlü, 44 sayılı kanunun 27. maddelerine göre bir mahkemenin Anayasa’ya uygunluk denetimi için Anayasa Mahkemesine getirebileceği hükümler ancak bakmakta bulunduğu davada uygulanacak olanlarla sınırlıdır.

Zonguldak Üçüncü İş mahkemesinin elindeki davanın konusu dava dilekçesinde özet olarak: “Sigortalı işçi, işverenin işçi sağlığına ilişkin tedbirleri almaması yüzünden 7.2.1961 tarihinde meslek hastalığına yakalanarak %40 oranında malûl kalmış ve kendisine 7.2.1961 ile 27.10.1961 tarihleri arası 550.38 TL. malûliyet geliri tahsis edilmiş ve 202.40 TL. da masraf yapılmış olduğundan toplam olarak 752.78 TL. Kurum zararının işverenden tahsili için dava açılması zaruriyeti doğmuştur.” diye açıklanmıştır. Kâğıtlar arasında onanlı örnekleri bulunan belgeler davaya kaynaklık eden eylem ve işlem tarihlerinin dilekçedeki gibi olduğunu doğrulamaktadır.

Şu duruma göre konusu 1961 yılında yani 27.6.1945 günlü, 4772 sayılı İş Kazalariyle Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanununun yürürlükte bulunduğu bir dönemde meslek hastalığı dolayısiyle yapılmış masraf ve ödenmiş malûliyet geliri toplamının işverenden tahsili istemi olan bir davada 1.3.1965 gününde yürürlüğe girmiş 506 sayılı Kanunun eski olaylarda uygulanacağı belirlenmemiş bulunan 26. maddesinin uygulanmasının düşünülemiyeceği ortadadır. Demek ki Anayasa’nın 151. ve 44 sayılı Kanunun 27. maddelerinde öngörülen itiraz koşulu gerçekleşmemiştir. İstemin bu nedenle ve işin esasına girilmeden reddi gerekmektedir.

SONUÇ:

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 26. maddesinin  birinci fıkrasını Zonguldak 3. İş Mahkemesi, dava konusunun oluştuğu tarihe göre, bakılmakta olan davada uygulama durumunda bulunmadığından Anayasa’nın 151. maddesine uymayan itirazın, itiraz yoluna başvuran mahkemenin yetkisizliği yönünden reddine 24.6.1971 gününde oybirliğiyle karar verildi.