ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 2004/75

Karar Sayısı : 2006/93

Karar Günü : 27.9.2006

R.G. Tarih-Sayı :04.12.2006'da tebliğ edildi.

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN:Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi

İTİRAZIN KONUSU :16.6.2004 günlü, 5190 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda Değişiklik Yapılması ve Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kaldırılmasına Dair Kanun'un 1. maddesiyle, 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na 394. maddeden sonra gelmek üzere “Bazı suçlara ilişkin muhakeme usulü” başlıklı ÜÇÜNCÜ FASIL başlığı altında eklenen394/a maddesiilegeçici 2. maddesinin,Anayasa'nın 2., 10., 37. ve 142. maddelerine aykırılığı savıyla iptali istemidir.

I- OLAY

Terör örgütünün üyesi olmak suçundan açılan kamu davasında, itiraz konusu kuralların Anayasa'ya aykırı oldukları kanısına varan Mahkeme, iptalleri için re'sen başvurmuştur.

II-İTİRAZ KONUSU YASA KURALLARI

5190 sayılı Yasa'nın 1. maddesiyle, 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na 394. maddeden sonra gelmek üzere “Bazı Suçlara İlişkin Muhakeme Usulü” başlıklı ÜÇÜNCÜ FASIL başlığı altında eklenen 394/a maddesi ile geçici 2. maddesi şöyledir:

“MADDE 394/a. -Aşağıdaki suçlarla ilgili davalar, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yargı çevresi birden çok ili kapsayacak şekilde belirlenecek illerde görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinde görülür:

1. 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 125 ilâ 139, 146 ilâ 157, 168, 169, 171 ve 172 nci maddelerinde yazılı suçlar, 403 üncü maddesinde yazılı toplu olarak veya teşekkül vücuda getirmek suretiyle işlenen suçlar.

2. Anayasanın 120 nci maddesi gereğince olağanüstü hâl ilan edilen bölgelerde, olağanüstü hâlin ilânına neden olan olaylara ilişkin suçlar.

3. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda yazılı suçlar.

4. 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.

Gelen iş durumu göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen suçlara bakmakla görevli olmak üzere, aynı yerde birden fazla ağır ceza mahkemesi kurulmasına, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir. Bu hâlde, mahkemeler numaralandırılır. Bu mahkemelerin başkan ve üyeleri adlî yargı adalet komisyonunca, bu mahkemelerden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez.

Birinci fıkrada belirtilen suçları işleyenler sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun bu Kanunla görevlendirilmiş ağır ceza mahkemelerinde yargılanır.

Anayasa Mahkemesi ve Yargıtayın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler ile savaş ve sıkıyönetim hali dahil askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler saklıdır”.

“GEÇİCİ MADDE 2. -Bu Kanunun yayımı tarihinde görev ve yetkileri sona eren Devlet güvenlik mahkemelerinde ve Devlet güvenlik mahkemeleri Cumhuriyet Başsavcılıklarında mevcut dava ve soruşturma dosyaları ayrıca bir karar verilmesine gerek kalmaksızın durumlarına, mahiyetlerine ve kanun hükümlerine göre, bulundukları aşamadan itibaren yargılama ve soruşturmaya devam edilmek üzere görevli ve yetkili ağır ceza mahkemelerine ve bu mahkemelerin bulundukları illerin Cumhuriyet Başsavcılıklarına devredilir.

Bu Kanun kapsamına girmeyen suçlar nedeniyle;

a) Hazırlık soruşturma safhasında bulunan dosyalar hakkında ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarınca,

b) Son soruşturma safhasında bulunan dosyalar hakkında ağır ceza mahkemelerince dosya üzerinden,

Kanun hükümlerine göre gerekli kararlar verilmek suretiyle, dosyalar görevli ve yetkili Cumhuriyet Başsavcılıklarına veya mahkemelere gönderilir”.

III- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 8. maddesi uyarınca Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ertuğrul ERSOY, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Fazıl SAĞLAM, A. Necmi ÖZLER ve Serdar ÖZGÜLDÜR'ün katılımlarıyla 8.9.2004 tarihinde yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle karar verilmiştir.

IV- ESASIN İNCELENMESİ

İşin esasına ilişkin rapor, başvuru kararı ve ekleri, itiraz konusu kurallar ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

30.6.2004 günlü Resmî Gazete'de yayımlanan, 16.6.2004 günlü, 5190 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda Değişiklik Yapılması ve Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kaldırılmasına Dair Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4.12.2004 günlü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 17.12.2004 günlü Resmi Gazete'de yayımlanmış, 1 Nisan 2005 günü yürürlüğe gireceği belirtilmiş olmasına karşın, 31.3.2005 günlü, 5328 sayılı Yasa'nın geçici 1. maddesinin (e) bendi gereğince 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

23.3.2005 günlü, 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ise, 31.3.2005 günlü, 25772 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış, 19. maddesinde, Yasa'nın “Zamanaşımı” başlıklı 15. maddesinin ikinci fıkrasının yayımı tarihinde, diğer hükümlerinin ise 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiş olmasına karşın, 31.3.2005 günlü, 5328 sayılı Yasa'nın geçici 1. maddesinin (j) bendi gereğince 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5320 sayılı Yasa'nın 18. maddesinin (a) bendi ile 1412 sayılı CMUK, bütün ek ve değişiklikleriyle 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır.

5320 sayılı Yasa'nın 4. maddesinin birinci fıkrasında,“Ceza Muhakemesi Kanunu, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, aşağıdaki maddelerin hükümleri saklı kalmak üzere, kesin hükme bağlanmış olanlar hariç, görülmekte olan bütün soruşturma ve kovuşturmalarda uygulanır”denilmiştir.

5190 sayılı Yasa'nın 1. maddesiyle 1412 sayılı CMUK'na 394. maddeden sonra gelmek üzere eklenen 394/a madde ile 5190 sayılı Yasa'nın geçici 2. maddesi, 5320 sayılı Yasa'nın 18. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığından, konusu kalmayan istem hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekir.

V- SONUÇ

16.6.2004 günlü, 5190 sayılı “Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda Değişiklik Yapılması ve Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kaldırılmasına Dair Kanun”un;

A- 1. maddesiyle 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na 394. maddeden sonra gelmek üzere “Bazı suçlara ilişkin muhakeme usulü” başlıklı ÜÇÜNCÜ FASIL başlığı altında eklenen 394/a maddesi,

B- Geçici 2. maddesi,

23.3.2005 günlü, 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 18. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu maddelere ilişkinKONUSU KALMAYAN İSTEM HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,27.9.2006 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.