"...
II- İTİRAZIN GEREKÇESİ
Başvuru kararı şöyledir:
"... Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığına karşı açılan davada; Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin; 6.12.2000 tarih ve 24252 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 9. maddesiyle değişik 16. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Kanunun 7 nci maddesinin (l) numaralı bendinde sayılanlar hariç" ibaresinin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istenilmektedir.
6136 sayılı Kanun kapsamında bulunan her türlü ateşli silahlarla mermilerinin ve bıçaklarla diğer aletlerin memlekete sokulması, yapılması, satılması, alınması, taşınması veya bulundurulmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkarılan ve bu silahlarla ilgili ruhsatların düzenlenmesini, yenilenmesini, gerektiğinde geri alınmasını ve iptalini kapsayan düzenlemelere yer verilen "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik"in; 16. maddesinde; kendilerine hiçbir şekilde ateşli silah ve mermilerini taşıma ya da bulundurma izni verilmeyecek hallerdeki kimseler belirtilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin 16. maddesinin birinci fıkrasında, "Aşağıda belirtilen hallerden birine giren kimselere hiçbir şekilde ateşli silah ve mermilerini taşıma ya da bulundurma izni verilmez. Verilmiş ruhsatlar iptal edilir." kuralına yer verilerek bu durumlar 17 bent halinde sayılmış iken; 6.12.2000 tarih ve 24252 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 9. maddesiyle, davaya konu edilen, Yönetmeliğin 16. maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi; "Kanunun 7 nci maddesinin (1) numaralı bendinde sayılanlar hariç aşağıda belirtilen hallerden birine giren kimselere hiç bir şekilde ateşli silah ve mermilerini taşıma ya da bulundurma izni verilmez, verilmiş ruhsatlar iptal edilir" şeklinde düzenlenmiştir.
Dolayısıyla, dava konusu Yönetmelik değişikliğiyle; 6136 sayılı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının l nolu bendinde yer alan "Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar, Yasama Organı Üyeleri ile bu görevlerde bulunmuş olanlar" bakımından; Yönetmeliğin 16. maddesinde onyedi bent olarak sayılan ateşli silah ve mermilerini taşıma veya bulundurma ruhsatı verilmeyecek ve eğer verilmiş ise ruhsatlarının iptalini gerektirecek durumlar gerçekleşmiş olsa dahi bu kişilere ruhsat verileceği ve daha önceden verilmiş ruhsatların iptal edilmeyeceği sonucunu doğuran bir düzenleme getirilmiş olmaktadır.
6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun; 7. maddesinin birinci fıkrasında hangi görevi yapan ve hangi durumda bulunanlara ateşli silahları taşıma veya bulundurma izni verileceği belirtildikten sonra, bu maddenin 23.6.1981 tarihinde kabul edilen 2478 sayılıKanunun 3. maddesi ile değişik son fıkrasında, ateşli silahla işlenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkum olanlara; affa uğramış olsalar bile hiç bir suretle ateşli silah taşıma veya bulundurma izni verilemeyeceği hükme bağlanmış iken; 27.2.2000 tarih ve 23977 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4534 sayılı "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun Üç Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun"un 1. maddesinin son fıkrasıyla; 6136 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen değişik 7. maddesinin son fıkrası "Ateşli silahla işlenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkum olanlara (bu maddenin birinci fıkrasının l numaralı bendinde sayılanlar hariç); affa uğramış olsalar bile hiçbir suretle ateşli silah taşıma ve bulundurma izni verilmez" şeklinde değiştirilmiştir.
Kurulumuzca, uyuşmazlığın kaynaklandığı ve dava konusu Yönetmelik değişikliğinin dayanağı olan 4534 sayılı "Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun Üç Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun"un 1. maddesinin son fıkrasıyla 6136 sayılı Kanunun 7. maddesinin son fıkrasında yapılan değişikliğin "(bu maddenin birinci fıkrasının l numaralı bendinde sayılanlar hariç)" ibaresinin Anayasaya uygunluğunun incelenmesi gerekli görüldüğünden, konunun re'sen incelenmesine geçildi.
Anayasa Mahkemesinin pek çok kararında tanımlandığı gibi, hukuk devleti, insan haklarına saygı gösteren, bu hakları koruyucu adil bir hukuk düzeni kuran, bunu sürdürmeye kendini yükümlü sayan, bütünüyle hukuka uyan devlet demektir. Hukuk devleti niteliğini kazanmanın vazgeçilmez koşullarından birisi de yasalar önünde herkesin eşitliğidir. Anayasanın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesi Anayasa Mahkemesi kararıyla açıklanmıştır. Bu kararlarda belirtildiği üzere, eylemli değil, hukuksal eşitliği öngören eşitlik ilkesi, hukuksal durumları aynı olan kişiler arasında haklı bir nedene dayanılmadan ayrım yapılamayacağı esasını içermektedir. Böylece eşitlik ilkesine yer veren Anayasa hükmü, hukuki açıdan kişisel nitelikleri ve durumları özdeş olanlara değişik uygulama yapılmasını ve yasa önünde ayrımı yasaklamaktadır.
Yasa koyucu ve Bakanlar Kurulu tarafından, yukarıda belirtilen Yasa ve Yönetmelikte öngörülen durumların kapsamına giren kişilerin silah taşımalarının ve bulundurmalarının sakıncalı olduğu kabul edilerek, bunlara affa uğramış olsalar bile hiç bir surette ateşli silah taşıma ve bulundurma ruhsatı verilemeyeceği kabul edilmiş iken; 6136 sayılı Kanunun 7. maddesinin l numaralı bendinde sayılanlar (belirtilen görevleri yapmakta olanlar ve daha önce bu görevlerde bulunmuş olanlar) bakımından ayrıcalık getirilmesi; Kanunun bu fıkrasında belirtilen suçlardan ve yine bu fıkrada belirtilen cezalara hükümlü bulunmaları nedeniyle hukuksal durumları aynı olan kişiler arasında haklı bir nedene dayanılmadan ayrım yapılmasına yol açtığından eşitlik ilkesiyle bağdaşmamakta ve hukuk devleti ilkesine aykırı düşmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 4534 sayılı Kanunun 1. maddesi ile değişik 7. maddesinin son fıkrasında yer alan "(bu maddenin birinci fıkrasının l numaralı bendinde sayılanlar hariç)" tümcesinin Anayasanın 10. maddesine aykırı olduğu kanısına varıldığından, anılan Yasa hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurulmasına ve Anayasa Mahkemesi'nin bu konuda vereceği karara kadar dosyanın bekletilmesine 1.3.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.""
ANAYASA MAHKEMESI KARARI
Esas Sayisi : 2001/282
Karar Sayisi : 2004/34
Karar Günü : 17.3.2004
R.G. Tarih-Sayi :07.05.2004-25455
ITIRAZ YOLUNA BASVURAN : Danistay Onuncu Daire
ITIRAZIN KONUSU : 10.7.1953 günlü, 6136 sayili Atesli Silahlar ve Biçaklar ile Diger Aletler Hakkinda Kanun'un 7. maddesinin 4534 sayili Yasa ile degistirilen son fikrasinda yer alan "... (bu maddenin birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlar hariç) ..." ibaresinin, Anayasa'nin 2. ve 10. maddelerine aykiriligi saviyla iptali istemidir.
I- OLAY
Atesli Silahlar ve Biçaklar ile Diger Aletler Hakkinda Yönetmeligin degisik 16. maddesinin birinci fikrasinda yer alan "Kanunun 7 nci maddesinin (1) numarali bendinde sayilanlar hariç..." ibaresinin iptali istemiyle açilan davada, itiraz konusu kuralin Anayasa'nin 2. ve 10. maddelerine aykiri oldugu kanisina varan Danistay Onuncu Daire iptali için basvurmustur.
III- YASA METINLERI
A- Itiraz Konusu Yasa Kurali
10.7.1953 günlü, 6136 sayili Atesli Silahlar ve Biçaklar ile Diger Aletler Hakkinda Kanun'un 7. maddesinin 4534 sayili Kanun ile degistirilen, itiraz konusu kuralin da yer aldigi son fikrasi söyledir:
"Atesli silahla islenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yildan fazla hürriyeti baglayici cezaya mahkum olanlara (bu maddenin birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlar hariç); affa ugramis olsalar bile hiçbir suretle atesli silah tasima ve bulundurma izni verilemez."
B- Ilgili Yasa Kurali
6136 sayili Yasa'nin 7. maddesinin ilgili bölümü söyledir:
"Atesli silahlari ancak;
1. Cumhurbaskani, Basbakan ve Bakanlar, Yasama Organi Üyeleri ile bu görevlerde bulunmus olanlar,
...
Tasiyabilirler veya mesken ya da isyerinde bulundurabilirler."
C- Dayanilan Anayasa Kurallari
Basvuru kararinda, Anayasa'nin 2. ve 10. maddelerine dayanilmistir.
IV- ILK INCELEME
Anayasa Mahkemesi Içtüzügü'nün 8. maddesi uyarinca, Mustafa BUMIN, Samia AKBULUT, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Fulya KANTARCIOGLU, Aysel PEKINER, Mahir Can ILICAK, Rüstü SÖNMEZ, Ertugrul ERSOY, Tülay TUGCU ve Ahmet AKYALÇIN'in katilimlariyla 17.5.2001 günü yapilan ilk inceleme toplantisinda dosyada eksiklik bulunmadigindan isin esasinin incelenmesine oybirligiyle karar verilmistir.
V- ESASIN INCELENMESI
Basvuru karari ve ekleri, isin esasina iliskin rapor, itiraz konusu kural, dayanilan Anayasa kurallari ve bunlarin gerekçeleri ile diger yasama belgeleri okunup incelendikten sonra geregi görüsülüp düsünüldü:
Basvuru kararinda, 6136 sayili Yasa'nin 4534 sayili Yasa ile degistirilen 7. maddesinin son fikrasinda, affa ugramis olsalar bile atesli silahla islenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yildan fazla hürriyeti baglayici cezaya mahkum olanlara hiç bir suretle atesli silah tasima ve bulundurma izni verilemeyecegi kabul edilmisken, ayni maddenin birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlarin hariç tutulmasi, bu fikrada belirtilen suçlardan hükümlü olmalari nedeniyle hukuksal durumlari ayni olan kisiler arasinda hakli bir nedene dayanilmadan ayirim yapilmasina yol açtigindan esitlik ilkesiyle bagdasmadigi, bu nedenle söz konusu ibarenin Anayasa'nin 2. ve 10. maddelerine aykiri oldugu ileri sürülmüstür.
6136 sayili Atesli Silahlar ve Biçaklar Ile Diger Aletler Hakkinda Kanun'un itiraz konusu ibarenin yer aldigi 7. maddesinin 4534 sayili Yasa ile degisik son fikrasinda, "Atesli silahla islenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yildan fazla hürriyeti baglayici cezaya mahkum olanlara (bu maddenin birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlar hariç); affa ugramis olsalar bile hiçbir suretle atesli silah tasima ve bulundurma izni verilemez." denilmektedir. 6136 sayili Yasa'nin 7. maddesinin yollamada bulunulan birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlar ise, Cumhurbaskani, Basbakan ve Bakanlar, Yasama Organi Üyeleri ile bu görevlerde bulunmus olanlardir.
Anayasa'nin 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti eylem ve islemleri hukuka uygun, insan haklarina saygili, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu gelistirerek sürdüren, Anayasa'ya aykiri durum ve tutumlardan kaçinan, hukukun üstün kurallariyla kendini bagli sayan, yargi denetimine açik, yasalarin üstünde yasakoyucunun da uymasi gereken temel hukuk ilkeleri ve Anayasa'nin bulundugu bilincinde olan devlettir. Bu baglamda hukuk devletinde yasakoyucu yalniz yasalarin Anayasa'ya degil, Anayasa'nin da hukukun evrensel temel ilkelerine uygun olmasini saglamakla yükümlüdür.
Anayasa'nin 10. maddesinde "Herkes, dil, irk, renk, cinsiyet, siyasî düsünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayirim gözetilmeksizin kanun önünde esittir. Hiçbir kisiye, aileye, zümreye veya sinifa imtiyaz taninamaz. Devlet organlari ve idare makamlari bütün islemlerinde kanun önünde esitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadirlar." denilmektedir. Bu yasak, insan haklari belgelerinde oldugu gibi, birbirinin ayni durumunda olanlara ayri kurallarin uygulanmasini, ayrica ve açikça ayricalikli kisi ve topluluklarin yaratilmasini engellemektedir. Ayni durumda olanlar için farkli düzenleme, esitlige aykirilik olusturur. Anayasa'nin amaçladigi esitlik, mutlak ve eylemli esitlik degil hukuksal esitliktir. Ayni hukuksal durumlar ayni, ayri hukuksal durumlar ayri kurallara bagli tutulursa Anayasa'nin öngördügü esitlik çignenmis olmaz. Baska bir anlatimla, kisisel nitelikleri ve durumlari özdes olanlar arasinda, yasalara konulan kurallarla degisik uygulamalar yapilamaz.
6136 sayili Yasa'nin 7. maddesinin son fikrasinda, kamu düzeni ve güvenligi bakimindan silah tasimalarinin ve bulundurmalarinin sakincali oldugu kabul edilerek, atesli silahla islenen cürümlerden hükümlü bulunanlar ile taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yildan fazla hürriyeti baglayici cezaya mahkum olanlara, affa ugramis olsalar bile hiçbir suretle atesli silah tasima ve bulundurma izni verilmeyecegi öngörülmüsken, ayni fikradaki parantez içinde yer alan itiraz konusu ibare ile Yasa'nin 7. maddesinin 1 numarali bendinde sayilan Cumhurbaskani, Basbakan ve Bakanlar, Yasama Organi Üyeleri ile bu görevlerde bulunmus olanlar anilan kuralin disinda tutulmustur. Sayilan bu kisiler baska yönlerden farkli statüde bulunsalar bile, Yasa'nin sözü edilen fikrasinda belirtilen suç ve cezalar bakimindan diger kisiler ile ayni hukuki durumda olduklarindan, anilan
mahkumiyetlere bagli olarak silah tasima ve bulundurmalarinin yasaklanmasinda da fark gözetilemez. Söz konusu kural, sayilan kisilere, ayni hukuksal durumdaki diger kisilerin hiç birisine taninmayan ve adalet duygusuyla bagdasmayan bir biçimde ayricalik getirmistir.
Açiklanan nedenlerle kural, Anayasa'nin 2. ve 10. maddelerine aykiridir. Iptali gerekir.
VI- SONUÇ
10.7.1953 günlü, 6136 sayili "Atesli Silahlar ve Biçaklar ile Diger Aletler Hakkinda Kanun"un 7. maddesinin 4534 sayili Yasa ile degistirilen son fikrasinda yer alan "...(bu maddenin birinci fikrasinin 1 numarali bendinde sayilanlar hariç) ..." ibaresinin Anayasa'ya aykiri olduguna ve IPTALINE, 17.3.2004 gününde OYBIRLIGIYLE karar verildi.
Baskan
Üye
Mustafa BUMIN
Sacit ADALI
Ali HÜNER
Fulya KANTARCIOGLU
Aysel PEKINER
Ertugrul ERSOY
Tülay TUGCU
Ahmet AKYALÇIN
Mehmet ERTEN
Fazil SAGLAM
A. Necmi ÖZLER
