ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1978/29

Karar Sayısı:1978/32

Karar Günü:20/4/1978

Resmi Gazete tarih/sayı:11.6.1978/16313

İtiraz yoluna başvuran : Solhan Sulh Ceza Mahkemesi.

İtirazın konusu : 4/4/1929 günlü, 1412 sayılı Ceza Muhakemeleıi Usulü Kanununun 22/6/1938 günlü, 3515 sayılı Yasa ile değişik 423. maddesinin ikinci fıkrasını Anayasa'nın 6., 7. ve 132. maddelerine aykırı gören mahkeme, söz konusu fıkranın iptali için Anayasa Mahkemesine başvurmuştur.

I. OLAY :

Görevli Jandarmaların "dur" buyruğuna uymamaları nedeniyle sanıklar hakkında Türk Ceza Kanununun 526. maddesine aykırı davranıştan Solhan Sulh Ceza Mahkemesinde açılan kamu davasında mahkeme, 27/10/1975 gününde "suçlarının subutu halinde Türk Ceza Kanununun 526. maddesine göre değil de, 260. maddesi gereğince tecziyeleri gerektiğinden Türk Ceza Kanununun 526. maddesine göre açılan davada sanıkların beraatlarına" karar verilmiş, kararın kesinleşmesinden sonra, sanıklar hakkında bu kez Türk Ceza Kanununun 260. maddesine aykırı davranıştan aynı yer Asliye Ceza Mahkemesinde kamu davası, açılmış, bu dava da Mahkemenin 20/10/1976 günlü kararı ile beraatle sonuçlanmıştır.

Yargıtay 4 üncü Ceza Dairesi, 7/2/1977 günlü ilâmı ile, davanın Sulh Ceza Mahkemesinin görevine girdiği düşünülmeden duruşmaya devamla hüküm verilmesinin yersiz olduğu nedeniyle bu kararı bozmuştur.

Solhan Asliye Ceza Mahkemesinin bozmaya uyarak 23/5/1977 gününde verdiği görevsizlik kararı ile dosyayı Sulh Ceza Mahkemesine göndermesi üzerine bu mahkeme, 27/7/1977 gününde, yani adli araverme döneminde "sanıklar hakkında verilmiş bir beraat hükmü bulunduğundan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 253/2. maddesi gereğince" davanın reddine karar vermiş; bu karar, Yargıtay 2 nci Ceza Dairesinin 29/11/1977 günlü, 7497 Esas; 8098 Karar sayılı ilâmı ile "Adlî aravermeye rastlayan tarihte duruşma yapılarak hüküm kurulması suretiyle Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 423. maddesine muhalefet" edildiği gerekçesiyle bozulmuştur.

Bozma üzerine yeniden duruşmaya başlayan mahkeme, 28/3/1978 günlü duruşmada bozmaya uyulmasına karar vermiş, daha sonra 5/4/1978 günlü, 1978/3 sayılı gerekçeli bir yazı ile Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 423. maddesinin ikinci fıkrası hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğunu öne sürerek iptali için Anayasa Mahkemesine başvurmuştur.

III. METİNLER :

1- İtiraz konusu Yasa kuralı:

4/4/1929 günlü, 1412 sayılı Ceza Muhakameleri Usulü Kanununun, 22/6/1938 günlü, 3515 sayılı Yasa ile değişik 423. maddesinin Anayasa'ya aykırılığı öne sürülen ikinci fıkrası şöyledir :

"Madde 423- ............

Hazırlık tahkikatı ve ilk tahkikat ile mevkuflu işlere ait duruşmaların vesair acele sayılacak hususların tatile tesadüf eden zamanda ne suretle ifa edileceği Adliye Vekâleti tarafından tayin olunur."

2- İlgili Anayasa kuralları :

"Madde 6- Yürütme görevi, kanunlar çerçevesinde, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından yerine getirilir."

"Madde 7- Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır."

"Madde 132- Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasa'ya, kanuna, hukuka ve vicdanî kanaatlarına göre hüküm verirler.

Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.

Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclislerinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangibir beyanda bulunulamaz. Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez."

IV. İLK İNCELEME :

Anayasa Mahkemesinin, İçtüzüğün 15. maddesi uyarınca 20/4/1978 günü yaptığı ilk inceleme toplantısında; konu hakkında hazırlanan rapor, Solhan Sulh Ceza Mahkemesi'nin 5/4/1978 günlü, 1978/3 sayılı başvuru yazısı ve buna ek olarak yollanan öteki belgeler okundu; gereği görüşülüp düşünüldü:

İtiraz yoluna başvuran mahkemenin yolladığı belgeler, 12/10/1977 günlü, Cumhuriyet Başsavcılığı tebliğnamesi, 29/11/1977 günlü Yargıtay ilâmı ve 28/3/1978 günlü duruşma tutanağı örnekleriyle 5/4/1978 günlü 1978/3 sayılı başvurma yazısından ibarettir.

Bir davaya bakmakta olan mahkeme, o dava nedeniyle uygulanacak yasa kurallarını Anayasa'ya aykırı görüyorsa, yasada yazılı öteki belgelerler birlikte, bu yoldaki gerekçeli kararını Anayasa Mahkemesi Başkanlığına göndermesi zorunludur. Mahkemece yollanan belgeler arasında gerekçeli bir başvuru yazısı bulunmakta ise de, örneği gönderilen tutanakta bu yolda bir karar alındığı saptanamadığından, bunun gerekçeli bir karar niteliğinde olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda gerekçeli bir kararla yapılmayan itirazın 22/4/1962 günlü, 44 sayılı Yasanın 27. maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, reddedilmesi gerekir.

Şevket Müftügil, Ahmet Koçak, Muhittin Gürün, Lûtfi Ömerbaş, Nihat O. Akçakayalıoğlu ve Ahmet H. Boyacıoğlu konuya ilişkin duruşma tutanaklarının tam olarak gönderildiği saptanamadığından, gönderilen başvurma yazısının geçerli bir karar niteliğinde olup olmadığının anlaşılamadığını, bu nedenle belge eksikliği yönünden dosyanın geri çevrilmesi gerektiğini savunarak bu görüşe katılmamışlardır.

V. SONUÇ:

Gerekçeli bir başvuru kararı bulunmadığından başvurunun 22/4/1962 günlü, 44 sayılı Yasanın 27. maddesinin birinci fıkrası hükmü uyanınca reddine, Şevket Müftügil, Ahmet Koçak, Muhittin Gürün, Lûtfi Ömerbaş, Nihat O. Akçakayalıoğlu ve Ahmet H. Boyacıoğlu'nun (konuya ilişkin duruşma tutanaklarının tam olarak gönderildiği saptanamadığından, gönderilen başvurma yazısının geçerli bir karar niteliğinde olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Bu nedenle belge eksikliği yönünden dosyanın 22/4/1962 günlü, 44 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca geri çevrilmesi gerekir) yolundaki karşıoylariyle ve oyçokluğu ile,

20/4/1978 gününde karar verildi.

KARŞIOY YAZISI

İtiraz yoluna başvuran mahkeme, başvurma yazısına yalnız 28/3/1978 günlü, üçüncü celseye ait tutanak örneğini bağlamıştır. Bu celsede yapılan işlem ise Yargıtay bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiş olmasından ibarettir. Başvurma yazısının günü ise 5/4/1978' dir Duruşma tutanaklarının tamamının onanlı örneği gönderilmemiş olduğu için mahkemenin Anayasa Mahkemesi'ne başvurulmasına karar vermiş olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Duruşmada başvurma kararı alınıp gerekçesinin sonradan yazılması da mümkün olduğuna göre, baş vurmanın noksanlığı üzerinde durulmayarak, gerekçeli kararın olmadığından bahsile başvuruyu reddeden karara katılmıyoruz.