ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas No.:1963/28

Karar No.:1963/66

Karar tarihi:25/3/1963

Resmi Gazete tarih/sayı:20.5.1963/11407

İtirazda bulunan : Zonguldak Gezici Arazi Kadastrosu Mahkemesi.

İtirazın konusu : 1326 gün ve 289 sayılı Sadaret Tezkeresinin Anayasa'ya aykırı bulunduğu ileri sürülmüştür.

Olay : Zonguldak Kadastro Müdürlüğünce, İbrahim Arı adına yapılan gayrimenkul tesbitine, Maliye Hazinesi tarafından açılan itiraz dâvasının duruşması sırasında mahkemece, 10/6/1953 gün ve esas 6 karar 5 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararına göre yürürlükte olduğu anlaşılan ve Şûrayı Devlet kararına dayanan 1326 gün ve 289 sayılı sadaret teskeresinin (Başbakanlık yazısı) doğurduğu neticeler bakımından 334 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'sının 36, 37, 39 uncu maddeleriyle genel prensiplerine aykırı bulunduğu kanısına varılmış olduğundan Anayasa'nın 151 inci maddesi uyarınca bu konuda mahkememiz tarafından bir karar verilmesi istenmiş ve dâvanın görülmesi geri, bırakılmıştır.

İnceleme : Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünün 15 inci maddesi uyarınca yapılan ilk incelemede, itiraz konusu sadaret tezkeresi ile eklerinin getirtilen asıllarının tetkikinden anlaşıldığına göre; orman ve maadin ve ziraat nezaretince (Bakanlık) Şûrayı Devlet'e havale edilen 17 Temmuz ve 9 Eylül 1326 gün ve 151, 187 numaralı tezkereler üzerine Şûrayı Devlet Nafıa ve Maarif ve Maliye Dairesinin 2090 sayılı ve 2 Kânunusani 1326 günlü kararında (Tetkikat ve keşfiyatı muktaziye icrasiyle eylem işlettirilen ocak ve mevcudiyeti fennen sabit olan kömür damarlarını hava arazi için mıntıka tâyini ile haritası ahzettirilerek bir nüshasının defterihâkaniye, bir nüshasının da mahalli defterihâkani idaresine itası ile işbu harita dahilinde bulunan arazi için badeezin kimse namına imar suretiyle senet ita olunmamasının usul ittihaz edilmesi ve şimdiye kadar imar ve bilâ senet tasarruf edilen yerler içinde maden damarı zuhuru suretinde maden idaresinin veyahut ruhsatname sahibinin o arazinin herhangi cihetinden olursa olsun ocak ve baca açarak işletmek selâhiyetini haiz olmak ve altındaki madene tasarruf iddiasında bulunmamak şeraitiyle ve bedelâtı misliyesinin ahzile eshabına senet itası, münasip olacağı ityan kılınmış ve Ereğli Madenleri Kömür Havzasının derecei vüs'atini ve bunlardan tahtı tasarrufta, bulunan kısmının kimlere ait bulunduğunu mubeyyin sureti katiyede ve vazıhada bir harita, tanzim ettirilmek ve defterihâkani nezareti tezkeresinde münderic şeraite tamamiyle riayet edilmek üzere işarı vakiin kabulü münasip görülmüş olduğunun orman ve maadin ve ziraat ve defterihâkini nezaretlerine tebliği tezekkür kılındığı) belirtilmiştir. Meclisi vükelâca da (Bakanlar Kurulu) 11 Kânunusani 1326 gününde düşünceye uygun olarak verilen karar, o tarihte yürürlükte bulunan Kanunu Esasinin (Heyeti Vükelâca ittihaz olunan karalar umum vükelânın imzalarını havi olacak ve o imzaların balâsına muhtacı tasdik olduğu, takdirde kezalik tarafı hazreti padişahiden vaz'ı imza buyrulacaktır.) şeklindeki değişik 30 uncu maddesi, uyarınca padişahın iradesi alındıktan sonra uygulanmak üzere 17 Kânunusani 1326 tarihli Sadaret Tezkeresiyle adı geçen nezaretlere tebliğ olunmuştur.

Gerekçe : İtiraz konusu 1326 gün ve 289 sayılı Tezkereyi Samiyenin (Sadaret Tezkeresi) dayandığı Meclisi Vükelâ kararı, kanun niteliğinde olmayıp Yargıtay Büyük İçtihadı Birleştirme, Kurulunun 10/6/1953 günlü kararında açıkladığı gibi idari bir karardan ibarettir. Anayasa Mahkemesinin kanunların denetimi ile ilgili görev ve yetkileri, Anayasa'nın 147 nci ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri hakkındaki 22/4/1962 gün ve 44 sayılı kanunun 20 nci maddelerinde açıkça gösterilmiştir. İtiraz konusu Sadaret Tezkeresi ise kanun niteliğinde bir metin almadığından işin incelenmesi mahkememizin görevi dışındadır. Bu bakımdan itirazın anılan 44 sayılı kanunun 42 nci maddesi uyarınca görevi yönünden reddi gerekir.

Sonuç : Gösterilen sebepten ötürü itirazın reddine 25/3/1963 gününde oybirliği ile karar verildi.