ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 1963/168

Karar Sayısı : 1963/259

Karar Tarihi : 1.11.1963

DAVACI : C.H.P. Büyük Millet Meclisi Gurubu

DAVANIN KONUSU: 6187 sayılı vicdan ve toplanma hürriyetinin korunması hakkındaki kanunun 2. ve 3. maddelerinin, siyasi partilerin kapatılması veya hükümden önce faaliyetten men edilmesi görevini genel mahkemelere veren hükümlerinin Anayasanın 57. maddesine aykırı olduğu ileri sürülerek iptallerine karar verilmesi istenmiştir.

İLK İNCELEME : Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünün 15. maddesi uyarınca, yapılan ilk incelemede Cumhuriyet Halk Partisi Türkiye Büyük Millet Meclisi Gurubunun 14.2.1963 gününde ve 57. birleşiminde verdiği kararda, dava konusu kanun hükümlerinin iptali için dava açılacağı belirtilmemiş olduğundan işbu kararda sözü geçen önerge ve eklerinin onanlı örneklerinin 15 gün içinde gönderilmesi için tebligat yapılmasına 8.3.1963 gününde karar verilmesi üzerine, istenilen önerge ve eklerinin onanlı örneklerinin süresinde gönderildiği ve iptali istenen kanunun ek listede gösterilmiş bulunduğu ve başvurmanın Anayasanın 149. ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkındaki 44 sayılı kanunun 21., 25. ve 26. maddelerine uygun bulunduğu anlaşılmakla esasın incelenmesine 15.4.1963 tarihinde oybirliği ile karar verilerek düzenlenen rapor, dâva dilekçesi, iptali istenilen kanun maddeleri, Anayasanın ilgili hükümleri ve gerekçeleri okunduktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Davacı dilekçesinde; Anayasamızın 57. maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarına göre siyasi partilerin geçici ve temelli kapatılması, Anayasa Mahkemesinin görevleri içine girdiğinden 6187 sayılı kanunun 2. ve 3. maddelerindeki, derneğin, kanunu ihlâl halinde, mahkemece kapatılabileceğine ilişkin hükümlerin Anayasanın sözü geçen 57. maddesine aykırı bulunduğundan bahisle iptalini istemiştir.

 GEREKÇE : Gerçekten 6187 sayılı Kanunun 2. ve 3. maddelerinde yazılı cemiyet tabiri mutlak olup siyasi partileri de içine aldığından siyasi partilere ilişkin kapatma kararlarının da genel mahkemeler tarafından verileceğini göstermekte, Anayasanın 57. ve 19. maddelerinin son fıkralarında da siyasi partilerin kapatılması hakkındaki dâvalara Anayasa Mahkemesinde bakılacağı ve kapatma kararının ancak bu mahkemece verileceği açıklanmış bulunmakta ise de sonradan yürürlüğe giren Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkındaki 22.4.1962 gün ve 44 sayılı Kanunun 20. maddesinin 4 numaralı bendinde; siyasi partilerin kapatılması hakkındaki bütün davaların Anayasa Mahkemesinde görüleceği açıklanmış ve bu suretle 6187 sayılı Kanunun sözü geçen 2. ve 3. maddelerinin siyasi partilerin kapatılması veya faaliyetten men edilmesi görevini umumi mahkemelere bırakan hükümleri davanın açılmasından önce yürürlükten kalkmış olduğundan konusu bulunmayan davanın reddi gerekir.

SONUÇ : Yukarıda gösterilen sebepten ötürü konusu bulunmayan davanın reddine 1.11.1963 gününde oybirliğiyle karar verildi.