logo
Norm Denetimi Kararları Kullanıcı Kılavuzu

(AYM, E.2023/164, K.2023/185, 08/11/2023, § …)
Kararlar Bilgi Bankasında yayınlanan karar metni
editöryal düzeltmelere tabi tutulmuş olabilir.

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

 

Esas Sayısı : 2023/164

Karar Sayısı : 2023/185

Karar Tarihi : 8/11/2023

R.G. Tarih - Sayı : Tebliğ edildi.

 

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Ceza Dairesi

İTİRAZIN KONUSU: 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanun’un 63. maddesiyle eklenen geçici 12. maddenin (1) numaralı fıkrasının Anayasa’nın Başlangıç kısmı ile 2., 10., 36. ve 38. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi talebidir.

OLAY: Sanık hakkında 5607 sayılı Kanun'a aykırılık suçundan açılan ceza davasında itiraz konusu kuralın Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varan Mahkeme, iptali için başvurmuştur.

I. İPTALİ İSTENEN VE İLGİLİ GÖRÜLEN KANUN HÜKÜMLERİ

A. İptali İstenen Kanun Hükmü

Kanun’un itiraz konusu kuralın da yer aldığı geçici 12. maddesi şöyledir:

 “GEÇİCİ MADDE 12- (Ek:14/4/2020-7242/63 md.)

 (1) Haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine ödedikleri takdirde Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan düzenlemeden faydalanabilir.

 (2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanunun kapsamına giren suçlardan dolayı kanun yolu incelemesinde bulunan dosyalardan, 3 üncü ve 5 inci maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan düzenlemeler nedeniyle lehe değerlendirme yapılması gereken dosyalar hakkında bozma kararı verilir. Yargıtay Cumhuriyet başsavcılığında bulunan dosyalar ise gelişlerindeki usule uygun olarak ilk derece mahkemelerine gönderilir.

B. İlgili Görülen Kanun Hükmü

Kanun’un 5. maddesi şöyledir:

 “Etkin pişmanlık

MADDE 5 – (1) 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan (…) birine iştirak etmiş olan kişi; resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.

(2) (Değişik:14/4/2020-7242/62 md.) Yedinci fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine;

a) Soruşturma evresi sona erinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında,

b) Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında,

indirilir. Bu husus, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheliye ihtar edilir. Soruşturma evresinde ihtar yapılmaması hâlinde kovuşturma evresinde hâkim tarafından sanığa ihtar yapılır.

 (3) (Ek:14/4/2020-7242/62 md.) İkinci fıkra hükmü, mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde uygulanmaz.

II. İLK İNCELEME

1. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca yapılan ilk inceleme toplantısında başvuru kararı ve ekleri, Raportör Fatih TORUN tarafından hazırlanan ilk inceleme raporu ve itiraz konusu kanun hükmü okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2. Anayasa’nın 152. ile 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 40. maddelerine göre bir davaya bakmakta olan mahkeme, bu dava sebebiyle uygulanacak bir kanunun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümlerini Anayasa’ya aykırı görmesi hâlinde veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varması durumunda bu hükümlerin iptalleri için Anayasa Mahkemesine başvurmaya yetkilidir. Ancak anılan maddeler uyarınca bir mahkemenin Anayasa Mahkemesine başvurabilmesi için elinde yöntemince açılmış ve mahkemenin görev kapsamına giren bir davanın bulunması, iptali talep edilen kuralın da o davada uygulanacak olması gerekir. Uygulanacak kural ise bakılmakta olan davanın değişik evrelerinde ortaya çıkan sorunların çözümünde veya davayı sonuçlandırmada olumlu ya da olumsuz yönde etki yapacak nitelikte bulunan kurallardır.

3. İtiraz yoluna başvuran Mahkeme, 5607 sayılı Kanun’un geçici 12. maddesinin (1) numaralı fıkrasının iptalini talep etmiştir.

4. 5607 sayılı Kanun’un etkin pişmanlık hükümlerini düzenleyen 5. maddesinin (2) numaralı fıkrasında anılan Kanun’un (7) numaralı fıkrası hariç olmak üzere 3. maddesinde tanımlanan suçlardan birini işlemiş olan kişinin etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı devlet Hazinesine soruşturma evresi sona erinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanun’da tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek cezanın yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde ise hakkında bu Kanun’da tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek cezanın üçte bir oranında indirileceği hükme bağlanmıştır.

5. Kanun’un 5. maddesinin (3) numaralı fıkrasında da (2) numaralı fıkra hükmünün mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde uygulanmayacağı belirtilmiştir.

6. İtiraz konusu kuralın da yer aldığı geçici 12. maddede ise 5. maddede yapılan değişikliklere ilişkin geçiş hükümlerine yer verilmiştir. Geçici 12. maddenin itiraz konusu (1) numaralı fıkrasında; haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanların bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı devlet Hazinesine ödedikleri takdirde 5. maddenin (2) numaralı fıkrasının (b) bendinde bu maddeyi ihdas eden Kanun’la yapılan düzenlemeden faydalanabileceği öngörülmüştür. Bu itibarla kural uyarınca etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilecek olanlar bu maddeyi ihdas eden 7242 sayılı Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlardır.

7. Bakılmakta olan davanın konusu ise 7242 sayılı Kanun’un yayımlandığı 15/4/2020 tarihi itibarıyla kovuşturma evresinde bulunan suç isnadına ilişkindir. Dolayısıyla infaz aşamasında bulunmaması nedeniyle bakılmakta olan davada itiraz konusu kuralın uygulanma imkânı bulunmayıp şartlarının gerçekleşmesi hâlinde 5607 sayılı Kanun’un 5. maddesinin (2) numaralı fıkrasının kovuşturma evresine ilişkin (b) bendi uygulanabilecek niteliktedir.

8. Açıklanan nedenle kuralın itiraz başvurusunda bulunan Mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulanma imkânı bulunmadığından başvurunun Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.

III. HÜKÜM

21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanun’un 63. maddesiyle eklenen geçici 12. maddenin (1) numaralı fıkrasının itiraz başvurusunda bulunan Mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulanma imkânı bulunmadığından başvurunun Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle REDDİNE 8/11/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

 

Başkan

Zühtü ARSLAN

Başkanvekili

Hasan Tahsin GÖKCAN

Başkanvekili

Kadir ÖZKAYA

Üye

Engin YILDIRIM

Üye

Muammer TOPAL

 Üye

M. Emin KUZ

Üye

Rıdvan GÜLEÇ

Üye

Yusuf Şevki HAKYEMEZ

Üye

Yıldız SEFERİNOĞLU

Üye

Selahaddin MENTEŞ

Üye

Basri BAĞCI

Üye

İrfan FİDAN

Üye

 Kenan YAŞAR

 Üye

 Muhterem İNCE

 

I. KARAR KİMLİK BİLGİLERİ

Dönemi 1982
Karar No 2023/185
Esas No 2023/164
İlk İnceleme Tarihi 08/11/2023
Karar Tarihi 08/11/2023
Künye (AYM, E.2023/164, K.2023/185, 08/11/2023, § …)    
Dosya Sonucu (Karar Türü) İlk - Ret vd.
Başvuru Türü İtiraz
Başvuran (Genel) - Başvuran (Özel) Bölge Adliye Mahkemesi - Erzurum 5. Ceza Dairesi
Üyeler Zühtü ARSLAN
Hasan Tahsin GÖKCAN
Kadir ÖZKAYA
Engin YILDIRIM
Muammer TOPAL
M. Emin KUZ
Rıdvan GÜLEÇ
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Yıldız SEFERİNOĞLU
Selahaddin MENTEŞ
Basri BAĞCI
İrfan FİDAN
Kenan YAŞAR
Muhterem İNCE
Raportör Fatih TORUN

II. İNCELEME SONUÇLARI


5607 Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Geçici 12/1 İlk - Ret Uygulanacak norm 152. madde

T.C. Anayasa Mahkemesi