ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 2002/120

Karar Sayısı : 2002/64

Karar Günü : 15.7.2002

R.G. Tarih-Sayı :15.11.2002'de tebliğ edildi.

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : Aksaray Sulh Ceza Mahkemesi

İTİRAZIN KONUSU : 13.10.1983 günlü, 2918 sayılı "Karayolları Trafik Kanunu"nun 3493 sayılı Yasa ile değiştirilen 115. maddesinin son fıkrasının, Anayasa'nın 36. ve 125. maddelerine aykırılığı savıyla iptali istemidir.

I- OLAY

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 65. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca uygulanan idarî para cezasının kaldırılması istemiyle açılan davada değişik 115. maddenin Anayasa'ya aykırılığı savını ciddî bulan Mahkeme iptali için başvurmuştur.

II- YASA METİNLERİ

A- İtiraz Konusu Yasa Kuralı

2918 sayılı "Karayolları Trafik Kanunu"nun itiraz konusu son fıkrayı da içeren değişik 115. maddesi şöyledir:

"Madde 115- Tahsilat derhal yapılmadığı takdirde, para cezalarının tutanağın tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde ödenmesi gerekir. 10 gün içinde ödenmeyen cezalar iki katına çıkar ve ödeme süresi 10 gün daha uzar, bu süre içinde de ödenmeyen cezalar üç katına çıkar.

Süresinde ödenmeyen para cezaları için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümleri uygulanır.

Bu para cezaları, Maliye ve Gümrük Bakanlığının Sayman mutemetlerine, mal sandıklarına veya 114 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre yetkili kılınmış personele ödenebileceği gibi, banka veya PTT aracılığı ile de ödenir.

116 ncı maddede öngörülen itiraza ilişkin hüküm saklı kalmak üzere, para cezaları ile mahkemelerce verilen ve sadece hafif para cezalarına ait olan hükümler kesindir."

B- İlgili Yasa Kuralları

2918 sayılı Yasa'nın 3321 sayılı Yasa ile değiştirilen 65. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 4262 sayılı Yasa ile değiştirilen üçüncü fıkrası ile aynı Yasa'nın 3672 sayılı Yasa ile değiştirilen 116. maddesi şöyledir:

"Madde 65- Araçların yüklenmesinde yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara aykırı olarak:

a) Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması,

...

Yasaktır.

...

Birinci fıkranın (a) bendi hükümlerine uymayanlar 1.800.000 lira ... para cezası ile cezalandırılırlar."

"Madde 116- Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park etmiş araçlara veya trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, karayolları ağırlık kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin ikazına rağmen tartı sistemine girmeden seyrine devam eden ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara tescil plâklarına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenir.

Para cezasının ödenmesi gerektiği hallerde trafik kaydında araç sahibi olarak görülen kişiye cezayı ödemesi için tebligat yapılır ve bu cezalar 114 ve 115 inci maddelerde belirtilen şekilde takip ve tahsil olunur.

Bu şekilde uygulanan cezalar için araç sahipleri cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde yetkili mahkemeye itiraz edebilirler.

İtiraz ödemeyi ve ödeme ile ilgili süreyi durdurur.

İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir."

III- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 8. maddesi uyarınca yapılan ilk inceleme toplantısında, dava dosyası ve ekleri, ilk inceleme raporu, itiraz konusu ve ilgili görülen yasa kuralları, dayanılan Anayasa kuralları ile bunların gerekçeleri ve diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Anayasa'nın 152. ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 28. maddesine göre mahkemeler, bakmakta oldukları davalarda uygulayacakları yasa ya da kanun hükmünde kararname kurallarını Anayasa'ya aykırı görürler veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık savının ciddî olduğu kanısına varırlarsa, o hükmün iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurmaya yetkilidirler. Ancak, bu kurallar uyarınca bir mahkemenin Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilmesi için elinde yöntemince açılmış ve görevine giren bir davanın bulunması ve iptali istenen kuralların da o davada uygulanacak olması gerekir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 112. maddesinin birinci fıkrasında adlî yargının yetki ve görev alanına giren suçlar belirlenmiştir. Aynı Yasa'nın 115. maddesinin son fıkrasında, 116. maddede öngörülen itiraza ilişkin hüküm saklı kalmak üzere, para cezaları ile mahkemelerce verilen ve sadece hafif para cezalarına ilişkin hükümlerin kesin olduğu, 116. maddesinin birinci fıkrasında, trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenen ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara tescil plâkalarına göre ceza ve suç tutanağı düzenleneceği, üçüncü fıkrasında, birinci fıkraya göre uygulanan para cezaları için araç sahiplerinin yetkili mahkemeye itiraz edebilecekleri; son fıkrasında da, itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğu hükme bağlanmıştır.

Böylece, idarî para cezaları için yalnız 116. maddenin birinci fıkrasında gösterilen fiillerle sınırlı olarak adlî yargıya görev verilmiş, maddede belirtilenler dışında kalan eylemler nedeniyle verilen idarî para cezalarının kaldırılması için adlî yargıya başvurma olanağı tanınmamıştır.

Aynı Yasa'nın 65. maddesi birinci fıkrasının (a) bendinde, araçlara taşıma sınırı üstünde yolcu alınması yasaklanmış, üçüncü fıkrasında da, (a) bendi hükümlerine uymayanlara idarî para cezası verileceği öngörülmüştür.

Olayda idarî para cezası tutanağı sürücünün yüzüne karşı düzenlendiğinden, bu cezanın kaldırılmasına ilişkin itiraz idarî yargı yerinde görülecektir.

Bu nedenle başvurunun Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.

IV- SONUÇ

13.10.1983 günlü, 2918 sayılı "Karayolları Trafik Kanunu"nun 3493 sayılı Yasa ile değiştirilen 115. maddesinin son fıkrasına ilişkin başvurunun, Mahkeme'nin yetkisizliği nedeniyle REDDİNE, 15.7.2002 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.