ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 1963/195

Karar Sayısı : 1964/42

Karar Günü : 2.6.1964

İPTAL DAVASINI AÇAN: Türkiye İşçi Partisi.

İPTAL DAVASININ KONUSU: Kaçakçılığın men ve takibine dair 1918 sayılı kanunun tutuklamayı zorunlu kılan 6828 sayılı kanunla değişik 53. maddesinin Anayasa’nın 30. maddesine aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenmiştir.

İNCELEME: 1- İşçi Partisi Merkez Yönetim Komitesinin Parti Tüzüğünün 17. maddesinde belirtildiği üzere Partinin en yüksek Merkez Organı olduğu anlaşıldığından bu Organın, iptal dâvası açılması konusunda karar vermiş olmasının 44. sayılı kanunun 25. maddesinin 1 numaralı bendine uygun olduğuna üyelerden İsmail Hakkı Ülkmen, İbrahim Senil, Celâlettin Kuralmen ve Muhittin Gürün’ün, dâva açma kararının, Parti Tüzüğünün 15. maddesi uyarınca Partinin En Yüksek Merkez Organı bulunan Genel Yönetim Kurulunca ve Şemsettin Akçoğlu’nun da Partinin en Yüksek Organı olan Büyük Kongrece verilmesi gerektiği yolundaki muhalefetleriyle ve oyçokluğu ile;

2- Muhtelif kanunlarla ilgili maddelerin iptalinin bir dilekçede istenmesi dâvaların çözülmesini güçleştireceğinden her kanuna ilişkin madde veya maddeler için örnekler çıkarılmak suretiyle ayrı birer dosya teşkiline ve dâvaların böylece tefrikine oybirliği ile;

3- Dosyada eksiklik bulunmadığı anlaşılmakla işin esasının incelenmesine 11.3.1963 gününde oybirliği ile;

Karar verilmiş olmakla bu konuda düzenlenen rapor, iptali istenen kanun hükümleri ve Anayasa’nın ilgili maddesi okunduktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Dâva dilekçesi, her nekadar 1918 sayılı kanunun 6829 sayılı kanunla değişik 53. maddesinin tümünün iptalinin istenmekte olduğu sanısını uyandırmakta ise de dilekçede belirtilen gerekçeden, maddenin; tümünün değil, tutuklamayı zorunlu kılan birinci fıkrasının iptali istendiği anlaşılmakla dâvanın anılan kanunun 53. maddesinin birinci fıkrasına hasrı üyelerden Şemsettin Akçoğlu, Celâlettin Kuralmen ve Muhiddin Gürün’ün, incelemenin maddenin tümü üzerinden yapılması gerektiği yolundaki muhalefetleriyle ve oyçokluğu ile kararlaştırıldıktan sonra kaçakçılığın men ve takibine dair 1918 sayılı kanunun 6829 sayılı kanunla değişik 53. maddesinin tutuklamayı zorunlu kılan birinci fıkrası, dâva açılmasından sonra 27.11.1963 gün ve esas 1963/293 karar 1963/282 sayılı kararımızla Anayasa’nın 30. maddesine aykırı görülerek iptal edildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ: Yukarıda yazılı sebepten ötürü konusu kalmıyan dâva hakkında yeniden  karar verilmesine yer olmadığına 2.6.1964 gününde oybirliği ile karar verildi.

MUHALEFET ŞERHİ

Dâvada, 1918 Sayılı Kanunun değişik 53. maddesinin iptali istenmiştir. Tetkikatın, dâvacının isteğine uygun olarak, bu maddenin tümü üzerinde yapılması gerekir. İleri sürülen gerekçeye dayanılarak maddenin bazı hükümleri inceleme dışında bırakılamaz.

22.4.1962 tarihli ve 44 Sayılı Kanunun 28. maddesi gereğince Mahkememiz yalnız dâvacının dayandığı gerekçelerle değil -istekle bağlı kalmak kaydiyle- başka gerekçelerle de karar verebilecektir.

Dâvanın 53. maddenin bir kısmına hasredilmesi hakkındaki karara bu sebeple muhalifiz.